L – linka;
L…g – linka giętka.
G – guma;
X – polietylen.
b – izolacja wytrzymuje wysoką temperaturę;
c – materiał niepalny;
d – zwiększona grubość izolacji;
p – przewód płaski;
u – przewód uzbrojony drutami metalowymi;
n – przewód wyposażony w linkę nośną.
ak – przewód akumulatorowy;
t – wtynkowy;
w – przewód wysokiego napięcia;
jo – przewód jezdny okrągły;
jp – przewód jezdny profilowy.
Przykładowe rozwiązania i oznaczenia przewodów
|
Dodatkowe oznaczenia
Po oznaczeniach literowych podaje się zwykle przekroje poszczególnych żył i ich ilość, a następnie napięcie dopuszczalne pracy. Podawana jest przy tym wartość skutecznego napięcia między żyłą przewodu a jego żyłą ochronną (Uo) i wartość skutecznego napięcia między dwoma żyłami fazowymi przewodu (U), według schematu Uo/U. np.:
– YDY3x2,5 żo 450/750V oznacza kabel trzyżyłowy o przekroju każdej z żył 2,5mm2 z żyłą ochronną i dopuszczalnym napięciu pracy Uo pomiędzy żyłą a ziemią lub ekranem, 450 V; oraz U – dopuszczalną wartością skuteczną napięcia między poszczególnymi żyłami, 750 V.
Przekrój żył kabla
Normy polskie i międzynarodowe określają następujące znormalizowane przekroje żył przewodów i kabli: 0,5; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 95; 120; 150; 185; 240; 300; 400; 625; 800 i 1000 mm2. W liniach kablowych wysokich napięć stosuje się kable o przekrojach 1000, 1200, 1400, 1600, 1800, 2000 mm2.
(PE) – Przewód ochronny – izolacja żółto-zielona – jest to przewód elektryczny chroniący przed porażeniem elektrycznym. Może łączyć główny zacisk z uziomem (jako przewód uziemiający) lub wyrównywać potencjały elektryczne (przewód wyrównawczy).
(PEN) – izolacja żółto-zielona z niebieskim zabarwieniem na końcu przewodu
lub niebieska z żółto-zielonym zabarwieniem na końcu przewodu – łączy funkcje przewodu ochronnego (PE) i przewodu neutralnego (N).
(N) – Przewód neutralny – izolacja jasnoniebieska – przewód ten łączy się z punktem neutralnym sieci. W automatyce, w obwodach siłowych przesyła prąd zmienny lub stały, w obwodach niskonapięciowych często oznacza się ujemny przewód zasilania (–).
(L) przewód fazowy – izolacja czarna, szara lub brązowa – jest to przewód będący pod napięciem fazowym.
Przewód czerwony – w obwodach niskonapięciowych oznacza dodatni przewód
zasilania (+).
Przewód ciemnoniebieski lub granatowy – w obwodach niskonapięciowych
oznacza ujemny przewód zasilania (–).
W instalacjach fotowoltaicznych na schematach oznacza się literowo stronę prądu stałego płynącego z paneli przed falownikiem jako stronę (DC), oraz prądu przemiennego, za falownikiem jako stronę (AC).
Tabela. Oznaczenia przewodów i zacisków odbiorników.
Łączenie przewodów
Połączenia przewodów mogą być:
– dociskowe;
– lutowane;
– spawane;
– zaprasowywane.
Najczęściej stosowane w instalacjach elektrycznych, są połączenia dociskowe.
W czasie wykonywania połączeń dociskowych przewodów należy:
– izolację ściągnąć na długości przewodu odpowiadającemu długości zacisku;
– oczyścić powierzchnię żyły;
– w przypadku zacisków sworzniowych wykonać pętlę z żyły dostosowaną do średnicy śruby;
– przewody wielodrutowe przed dokręceniem, należy oblutować.
Szczególnie dokładnie należy łączyć śrubowo przewody aluminiowe, gdyż charakteryzują się one zjawiskiem „płynięcia”. Do połączeń rozłącznych stosuje się końcówki przewodowe. Łączy się je z żyłą przewodu za pomocą lutowania, śrubowo lub przez zaprasowanie.
Lutować przewody można lutem miękkim lub twardym. Spawanie elektryczne lub gazowe stosuje się do przewodów o dużym przekroju. Zaprasowywanie przewodów polega na łączeniu ich w tulejce z tego samego materiału, za pomocą prasy ręcznej lub hydraulicznej. Może to być połączenie czołowe lub na zakładkę. Końcówki Cu – Al (dwa metale) pozwalają łączyć żyły miedziane i aluminiowe.
Do zaciskania przewodów elektryk obecnie może stosować:
– listwy zaciskowe czyli klasyczne kostki elektryczne ze złączem śrubowym
Listwy takie produkowane są jako 12 torowe o przekroju złącza podanym w mm2, np. 4,6,10,16. Oznaczenie LTF-12-4.0 dotyczy listwy 12 torowej o przekroju złączy 4mm2. Montaż przewodów polega na poluzowaniu śrubki i wsunięciu odizolowanej części przewodu na głębokość nie większą niż około 1cm, w taki sposób, aby na zewnątrz znajdował się tylko przewód w izolacji, a następnie dokręceniu śrubki. Przewody można montować jednostronnie lub obustronnie.
Na rys. po lewej kostka obustronnie połączona w instalacji dwużyłowej
– złączki Wago z zaciskiem ruchomym dźwigniowym
Kostki tego typu posiadają ruchomą dźwignię którą należy unieść do góry, a następnie wsunąć do środka odizolowany kawałek przewodu (przewód powinien być odizolowany na długości około 11mm). Następnie zamykamy dźwignię i złącze jest gotowe. Przewodzenie następuje wewnątrz kostki i w zależności od tego ile przewodów chcemy połączyć stosujemy złączki wago podwójne, potrójne, itp. Aby rozłączyć przewód wystarczy ponownie unieść dźwignię. Jest to bardzo wygodne rozwiązanie wielokrotnego użytku. Zobacz film instruktażowy (https://youtu.be/ORGnX-bWMqE)
Fot. Po prawej przyrząd do ściągania izolacji.
– złączka Wago z zaciskiem sprężynowym (“na wcisk”)
To cała gama złączek zwanych szybkozłączkami lub złączkami typu push. Montaż polega zwykle na wciśnięciu odizolowanego przewodu do wnętrza złączki gdzie następuje jego zakleszczenie na zacisku sprężynowym.
Fot. Złączki typu compact 5-cio przewodowa, ośmioprzewodowa, sposób połączenia przewodów wewnątrz złączki
Złączki PUSH Wire
Fot. Sposób montażu złączek typu PUSH Wire.
Powyższe złączki posiadają też specjalne adaptery które umożliwiają szybki montaż na listwach montażowych w rozdzielniach elektrycznych. Na rysunkach poniżej sposób montażu przewodów, dodajmy bardzo elegancki i wygodny.
Tulejkowanie przewodów – zwane też krempowaniem, stosowane jest zamiennie do lutowania końcówek przewodów wielodrutowych (linek). Polega na zaciśnięciu na końcu linki tulejki za pomocą specjalnego narzędzia zwanego tulejkownicą (fot. u dołu).
Fot. Tulejkowanie końcówki przewodu wielodrutowego. Przewód z nałożoną tulejką wprowadzić do otworu zaciskowego tulejkownicy, a następnie silnie zacisnąć aż do wyczuwalnego ustąpienia blokady docisku.
Tulejkowanie zapewnia gazoszczelność połączenia, tzn. przewód i tulejka są tak mocno ze sobą ściśnięte, że nie ma pomiędzy nimi wolnej przestrzeni. Sprawia to, że w normalnych warunkach atmosferycznych żadne substancje płynne lub gazowe nie mogą dostać się do miejsca krempowania. Nie następuje utlenianie między zaprasowanymi żyłami przewodowymi, a tym samym niemal całkowicie wyeliminowane zostaje zjawisko podwyższenia rezystancji krempowania.