Magazynowanie materiałów

3.6.1 Zasady ogólne

Składowanie materiałów budowlanych powinno odbywać się tylko w wyznaczonych miejscach odpowiednio wyrównanych do poziomu, utwardzonych i odwodnionych, w sposób zabezpieczający przed przewróceniem, zsunięciem lub rozsunięciem się stosów materiałów. Niedozwolone jest opieranie składowanych materiałów o parkany, budynki, słupy linii napowietrznych. 

Przy składowaniu należy zachować co najmniej następujące odległości: 0,75 m od ogrodzeń lub zabudowań, 5,0 m – od stałego stanowiska pracy. 

Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje się i przemieszcza na terenie budowy w opakowaniach producenta. W pomieszczeniach magazynowych umieszcza się tablice określające dopuszczalne obciążenie regałów magazynowych, a także dopuszczalne obciążenie powierzchni stropu. Materiały sypkie, takie jak piasek i żwir, powinny być przechowywane w pryzmach z zachowaniem kąta stoku naturalnego tych materiałów. Materiały drobnicowe należy układać w stosy o wysokości nie przekraczającej 2 m. Materiały workowane należy układać krzyżowo do wysokości najwyżej 10 warstw. Prefabrykaty powinny być układane zgodnie z instrukcją producenta. Opieranie składowanych materiałów lub wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub ściany obiektu budowlanego, jest zabronione. Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze składowanych materiałów lub wyrobów jest dopuszczalne wyłącznie przy użyciu drabiny lub schodni. Podczas mechanicznego załadunku lub rozładunku materiałów lub wyrobów, przemieszczanie ich nad ludźmi lub kabiną, w której znajduje się kierowca, jest zabronione. Na czas wykonywania tych czynności kierowca jest obowiązany opuścić kabinę.

3.6.2 Rodzaje składowisk materiałów

Sposoby magazynowania poszczególnych materiałów i wyrobów budowlanych zależą od ich wrażliwości na wpływy atmosferyczne (temperatura, nasłonecznienie, powietrze itp.). dlatego na placu budowy urządza się składowiska otwarte, magazyny półzamknięte i magazyny zamknięte. Wielkość tych składowisk i magazynów, ich liczba i rozmieszczenie wynikają z rzeczywistych potrzeb wykonawców poszczególnych robót, minimalnych warunków składowania i potrzebnych zapasów, harmonogramu: budowy i dostaw materiałowych. Również uwzględnia się zabezpieczenia przed pożarem i kradzieżą.

 

I Składowiska otwarte 

Dominującą powierzchnię magazynowania na placu budowy mają składowiska otwarte. Są to place składowe, przeznaczone do magazynowania materiałów nie wymagających zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi. Powinny one być odpowiednio urządzone w zależności od rodzaju materiałów i wyrobów budowlanych:

– Teren składowania powinien być odwodniony, wyrównany i mieć odpowiednio przygotowane podłoże do składowania

– Do przechowywania materiałów ciężkich lub dłużycowych przygotowuje się podkładki betonowe, przekładki, stojaki i legary 

– Do składania materiałów sypkich na zwał buduje się zasieki, boksy lub stoiska

– Dla materiałów drobnowymiarowych układanych w wielu poziomach korzysta się ze znormalizowanych palet drewnianych

II Magazyny półzamknięte

Niektóre materiały budowlane muszą być osłonięte przed opadami atmosferycznymi i promieniami słońca, lecz nie wymagają przechowywania w określonej temperaturze lub wilgotności. Osłonami tymi mogą być wiaty, plandeki, przykrycia z blachy falistej lub z tworzyw sztucznych. W niektórych przypadkach w magazynach zadaszonych mogą być konieczne 1-3 ściany osłonowe. Podłożem może być: żużel, dobrze ubity żwir, drewniane palety.

III Magazyny zamknięte

Magazyny zamknięte zalicza się do tymczasowych obiektów zagospodarowania placu budowy. Powinny one odpowiadać warunkom bhp i sanitarnym ustalonym przez Państwowy Nadzór Budowlany w porozumieniu z Ochroną Przeciwpożarową i Inspekcją Sanitarną. 

Magazyny tymczasowe wykonuje się w zasadzie według projektów typowych jako przenośne – ze składanych elementów prefabrykowanych, oraz przewoźne – kontenerowe i na stałym podwoziu. Na placu mogą również znajdować się szopy z drewna, których konstrukcja nośna jest podobna do wiat. Ściany składają się ze słupów drewnianych, zakopanych w grunt na głębokość 80 cm. Słupy łączą się u góry oczepami. Deskowanie, przy takim magazynie, wykonuje się z tarcicy okorowanej albo z blach profilowanych lub z tworzyw sztucznych. Konstrukcję nośną dachów stanowią krokwie spoczywające na oczepach i przybijane do główek słupów, wystających ponad oczep. Przy większych rozpiętościach stosuje się kratownice z desek. Natomiast podłogi wykonuje się z drewna: legary zaizolowane są ułożone na słupkach murowanych lub prefabrykowanych z betonu. 

Magazyny wyposaża się w przegrody, półki, drabinki, wózki ręczne i inny sprzęt ułatwiający pracę magazynierowi oraz utrzymanie porządku.

3.6.3 warunki składowania podstawowych materiałów budowlanych

cement –  na placu budowy może być magazynowany w workach lub luzem. Workowany cement należy  przechowywać w magazynach suchych  zaś dostarczony na plac budowy luzem przechowuje się w specjalnie do tego celu przeznaczonych zasobnikach (silosach). Silosy stosuje się na dużych budowach stawiając je w sposób stabilny na betonowych stopach fundamentowych kotwiąc je do ziemi, aby uniknąć przewrócenia silosu w czasie silnego wiatru.

Przy ustawianiu silosa należy zwrócić uwagę, aby wysokość otworu zsypowego umożliwiła założenie dozownika. Zastosowanie silosów znacznie zmniejsza prace przeładunkowe i chroni cement przed zawilgoceniem.

Przechowywanie cementu w workach stosowane jest tylko na małych budowach. Worki przechowuje się w magazynach zamkniętych w stosach do 10 warstw w minimalnej odległości od ścian 15 cm. Powierzchnia składowania powinna być wyprowadzona ponad poziom terenu na 15-20 cm. Można stosować do tego celu palety lub podłogi drewniane na legarach.

Rys.2 Składowanie cementu w workach.

Wapno palone – powinno być zgaszone w przeciągu 7 dni po dostarczeniu na budowę. Do tego czasu powinno być przechowywane w zamkniętych suchych pomieszczeniach

Wapno gaszone (ciasto wapienne)- powinno być przechowywane w dołach o głębokości do 2m o wymiarach 2,5x3m , w których wapno przykrywa się warstwą piasku, a w okresie zimowym także matami trzcinowymi.

Wapno hydratyzowane – przechowywane jest w workach tak jak cement ale przez okres nie dłuższy niż 2 tygodnie.

Gips – należy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych suchych w odległości od ścian zewnętrznych 0,5m, w stosach do 10 worków. 

Kruszywa budowlane: piasek, pospółka, żwir – należy przechowywać na wyrównanym podłożu najlepiej betonowym, z wykonanym spadkiem dla usuwania wód opadowych. Kruszywa powinny być podzielone na frakcje, w zasiekach lub w pryzmach. Zasieki z uwagi na układ ścianek dzieli się na gwiaździste i równoległe.

Rys.3 Zasieki gwiaździste na kruszywa budowlane

Cegły i pustaki ścienne żużlobetonowe – przechowuje się na placach składowych. Cegłę trocinówkę i wapienno-piaskową oraz bloki gazobetonowe należy przechowywać pod przykryciem. W okresie zimowym cegły powinny być układane tak, by przylegały do siebie. Ma to na celu zapobieżenie oblodzeniu materiału. Kształtki i cegły licowe oraz cegły klinkierowe, kominowe i płytki powinny być przechowywane i transportowane w jednostkach ładunkowych na paletach (rys. 4). W celu

zabezpieczenia ładunku przed uszkodzeniem należy na górnych krawędziach jednostki ładunkowej

zamocować listwy ochraniające z trwałego materiału. Pustaki do przewodów dymowych, wentylacyjne, ścienne, stropowe mogą być przechowywane w jednostka ładunkowych  lub luzem w stosach do wysokości 1,8 m.

Rys. 4 Jednostki ładunkowe: a) bez palet, jednostronnie opinana taśmą z materiałem zabezpieczającym krawędzie,

b) na palecie, obustronnie opinana taśmą

Dachówka – składuje się ją na otwartych placach składowych w szeregach, po 2 – 3 rzędy jeden przy drugim. 

Płytki okładzinowe lub terakotowe – przechowywać należy pod zadaszeniem w stosach.

Rys.5 Jednostka ładunkowa  cegieł bez opinania taśmą.

Kamionkowe rury kanalizacyjne – przechowuje się na składowiskach otwartych warstwowo. Kielichy tych rur układane są na przemian. Koniec stosu zabezpiecza się przed rozsunięciem. Kolejne warstwy układane są równolegle lub pod kątem 90 stopni do poprzedniej warstwy. Stosy mogą mieć do 2,5 m wysokości. Jeżeli średnica rur przekracza 500 mm to można je składować pionowo w specjalnych kołnierzach. Zob. też rury kamionkowe.

Kamionka i fajans sanitarny, przybory z akrylu – należy przechowywać w magazynach zamkniętych w suchych pomieszczeniach.

Grzejniki płytowe

Grzejniki należy transportować z należytą ostrożnością, przewozić w suchych i zamkniętych przestrzeniach ładunkowych i przenosić tylko w pozycji pionowej. Zarówno palety jak i pojedyncze grzejniki w czasie transportu trzeba zabezpieczyć tak, aby się nie przesuwały. Załadunek i rozładunek grzejników powinien się odbywać w taki sposób, aby nie uszkodzić powłoki lakierniczej lub nie zdeformować grzejnika od uderzenia. Grzejniki należy magazynować w zamkniętych, suchych pomieszczeniach i chronić je przed kontaktem z wilgocią lub środkami żrącymi mogącymi doprowadzić do uszkodzenia powłoki. Grzejników nie wolno magazynować na

otwartej przestrzeni nawet wtedy, gdy są zabezpieczone folią czy plandeką. W przypadku pojawienia się wilgoci wewnątrz opakowania należy je natychmiast usunąć a grzejnik wysuszyć. Grzejniki należy składować na paletach a zdjęte z palet ustawiać w pozycji pionowej zabezpieczając przed uszkodzeniem szczególnie ich dolne krawędzie.

Grzejników nie wolno rzucać ani ciągnąć po podłożu. Na grzejnikach, które nie będą prawidłowo transportowane i składowane mogą wystąpić odkształcenia, prowadzące nawet do nieszczelności. Zwłaszcza długie grzejniki nie powinny być składowane lub transportowane na małych paletach w pozycji leżącej. To samo dotyczy sytuacji, gdy wystające końce dłuższego grzejnika będą obciążone przez stos mniejszych grzejników powodujących uginanie się w dół i odkształcanie leżącego na spodzie grzejnika.

Składowanie i magazynowanie materiałów metalowych- Wyroby metalowe można podzielić na drobne i duże. Drobne to między innymi gwoździe, śruby, które przechowuje się w skrzyniach w magazynach zamkniętych. Do elementów dużych zaliczamy kształtowniki walcowane stalowe, rury, długie i o dużych przekrojach, grube blachy. Te z kolei magazynuje się na składowiskach otwartych. 

Rys.6 Przykład składowania prętów i rur stalowych: a) na podkładach i między palami wbitymi w grunt,

b) na stalowym stojaku kozłowym

 Materiałów prefabrykowane betonowe – Materiały wielkowymiarowe prefabrykowane składuje się na placu budowy na podkładkach, kozłach, zgodnie z instrukcją producenta. Elementy układa się pionowo lub pochyło w kozłach

oddzielając od siebie przekładkami z miękkiego materiału na przykład miękkiej płyty pilśniowej. Jeżeli zachodzi konieczność układania elementów poziomo to wówczas składowane są one w stosach a poszczególne warstwy oddzielane od siebie są przekładkami drewnianymi. Na rys. 7 pokazany jest sposób magazynowania elementów prefabrykowanych w pozycji pochyłej i poziomej.

Rys.7 Składowanie elementów prefabrykowanych wielkowymiarowych.

Składowanie i magazynowanie materiałów drzewnych i drewnopochodnych

Materiały drzewne i drewnopochodne należy magazynować w stosy, rys.8 przedstawia podstawowe elementy stosu.

Rys.8 Elementy stosu: 1 – słupki betonowe, 2 – legary, 3 – przekładki, 4 – tarcica, 5 – podpory dachu, 6 – dach

Stosy ustawia się ponad terenem na słupkach i legarach. Najczęściej stosuje się słupki

betonowe przenośne . Belki nośne – legary, mogą być wykonane z drewna sosnowego,

z kształtowników stalowych lub belek żelbetowych. Grubość legarów zależy od użytego na nie materiału oraz od obciążenia, jakie będą musiały przenieść. Z reguły wynosi około 10 cm.

Czynności związane z ustawieniem słupków i legarów nazywamy legarowaniem. Legarowanie

może być pojedyncze lub podwójne. Pojedyncze stosuje się wówczas, kiedy musimy stos ustawić

na gruncie przepuszczalnym, takim jak żwiry i piaski. Legarowanie podwójne stosuje się zaś, na  

gruntach podmokłych np. torfach. Legary należy wypoziomować, co zapewni prawidłową

stateczność stosu. Deski układane w stosy warstwami należy przekładać przekładkami, czyli listwami z drewna twardego. Grubość przekładek zależy od rodzaju i gatunku składowanej tarcicy (zob. tabela)

Przekładki układa się równolegle do legarów nad słupkami betonowymi. Odstęp między poszczególnymi warstwami desek powinien wynosić minimum 25 mm. Wielkość odstępu ma wpływ na swobodny przepływ powietrza, ograniczający możliwość paczenia i pękania drewna. Tarcicę w stosach układać należy dordzeniową (prawą) stroną do góry.

Rozróżnia się następujące rodzaje stosów:

– stosy do krótkotrwałego przechowywania tarcicy,

– stosy stałe.

Stosy do krótkotrwałego przechowywania tarcicy stosuje się wówczas, gdy okres składowania jest krótki. W stosach takich zdarza się często, że dłuższe i cieńsze deski ulegają odkształceniu.

Stosy stałe dzielą się na:

– stosy pojedyncze o jednakowej długości układanej tarcicy: jednoczołowe (rys. 9) i dwuczołowe (rys. 10),

– stosy o podwójnej długości układania tarcicy: dwuczołowe niepełne (rys. 11), dwuczołowe pełne (rys. 12), dwuczołowe bliźniacze (rys. 13).

Rys.10 Stos jednoczołowy pojedynczy.

Rys.11 Stos dwuczołowy pojedynczy

Rys.12 Stos dwuczołowy niepełny.

Rys.13 Stos dwuczołowy pełny. Stosy na rys. 12 i 13 stosuje się dla tarcicy o różnej długości.

 

Płyty pilśniowe np. OSB– przechowywać należy w pomieszczeniach przewiewnych i suchych. Na równej podłodze należy ułożyć podkłady z drewna, na które następnie układa się płyty poziomo bez dystansów. Podkłady z drewna powinny być ułożone w taki sposób, aby zapobiegać ewentualnemu zwisowi płyt.

Sklejki – sposób przechowywania jest taki sam jak w przypadku płyt pilśniowych. Ze względu na brak konieczności zapewnienia przewiewu stos nie powinien mieć więcej niż 1 metr.

Okleiny – ze względu na możliwość ich pękania powinny być magazynowane w pomieszczeniach suchych i niezbyt ciepłych.

Deski podłogowe strugane nienasycone – magazynować należy w pomieszczeniach suchych z zapewnionym dobrym przewiewem. W okresie zimowym w pomieszczeniu z takimi deskami należy zapewnić temperaturę ok. +12°C

Klepki i listwy podłogowe – należy przechowywać w pomieszczeniach ciepłych, przewiewnych i suchych.

Farby suche, biel cynkowa i minia – ze względu na ich wrażliwość na wilgoć należy przechowywać w pomieszczeniach suchych. Najlepiej przechowywać je w pojemnikach fabrycznych hermetycznie pozamykanych. Pojemniki należy ustawiać z dala od grzejników, pieców czy miejsc, w których występuje światło słoneczne.

Farby płynne (oleje syntetyczne, nitrolakiery, emalie) – ze względu na zawartość łatwopalnych rozpuszczalników i spoiw wymagają przechowywania w odpowiedniej temperaturze. Zbyt niska powoduje rozkład, natomiast zbyt wysoka parowanie. Magazynowanie ponadto powinno być zgodne ze specjalnymi przepisami bezpieczeństwa przeciwpożarowego i bhp.

Pokosty i oleje roślinne techniczne – należy przechowywać w pomieszczeniach chłodnych w szczelnych blaszanych lub szklanych pojemnikach. W pomieszczeniach tych nie powinno być materiałów nasyconych pokostem. Ma to na celu zapobieżenie samozapłonowi, szczególnie gdy jest mało powietrza.

Farba olejna na minii ołowianej – przechowywać można ją nie dłużej niż 6-8 tygodni od daty produkcji. Ważne jest to że powinna być mieszana w okresie magazynowania, efekt ten można uzyskać bez otwierania, np. przetaczając beczki.

Kleje zwierzęce i roślinne (skórny, kostny, kazeinowy, delestrynowy i podobne o konsystencjach stałych i płynnych) – należy przechowywać w pomieszczeniach suchych o niskich temperaturach dodatnich. Kleje można przechowywać do 3 miesięcy od daty produkcji. Kleje w workach układa się w stosy do 6 warstw, skrzynie z kartonami kleju kazeinowego po 5 warstw.

Chlorek wapnia – może być składowany na otwartym powietrzu w bębnach blaszanych. Należy uważać na pojemniki, aby nie dopuścić do przerdzewienia lub do zniszczenia. Chlorek wapnia jest substancją silnie żrącą niszczącą stal, przewody elektryczne, urządzenia instalacyjne, wpływa on także szkodliwie na naskórek.

Gazy techniczne (tlen i acetylen) – przechowywane są w butlach stalowych. Pomieszczenie składowania powinno być chłodne, zabezpieczone przed działaniem słońca. Butle w celu zapewnienia bezpieczeństwa należy przewozić ostrożnie, do transportu należy stosować odpowiednie wózki. Zawory butli powinny być zabezpieczone specjalnymi kołpakami.

Przechowując butle z gazami technicznymi należy ponadto stosować następujące zasady:

– napełnionych butli nie wolno składować w pobliżu grzejników, pieców

– butle należy chronić przed mrozem i oblodzeniem,

– należy uważać, żeby podczas wkręcania zaworu do wnętrza butli nie dostał się żaden smar lub oliwa, co może spowodować samozapłon; gwint należy smarować wodą, a przed przystąpieniem do pracy zadbać o czystość rąk,

– puste butle powinny mieć dokładnie zakręcone zawory i założone kołpaki,

– puste butle składuje się oddzielnie; w razie stwierdzenia uszkodzeń butli nie wolno ich naprawiać we własnym zakresie.

Karbid – należy przechowywać w oryginalnych bębnach fabrycznych umieszczonych na podestach drewnianych w pomieszczeniach suchych i przewiewnych. Bębny należy chronić przed oddziaływaniem promieni słonecznych. Można je składować jeden na drugim. W magazynie może znajdować się najwyżej jeden napoczęty bęben z karbidem. W celu zabezpieczenia przed pożarem magazyn powinien być zaopatrzony także w piasek i gaśnice śniegowe.

Papy asfaltowe (bitumiczne) – rolki składuje się jednowarstwowo w pozycji pionowej w magazynie zamkniętym. Można je też składować pod wiatami, jednakże jeżeli rolka ulegnie przemarznięciu należy ją przed rozwinięciem umieścić na co najmniej 6 godzin w ciepłym pomieszczeniu (+20oC), ma to zapobiec pękaniu papy.

Juty i tkaniny asfaltowe – należy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych, suchych, z dobrym przewiewem.

Liny, pakuły i inne włókna – należy przechowywać w suchych magazynach wyposażonych w podłogę drewnianą.

Lepiki stosowane na gorąco (twarde asfaltowe) – dostarczenie w blaszanych bębnach pozwala na trzymanie zarówno w magazynach zamkniętych jak i na otwartych przestrzeniach.

Lepiki stosowane na zimno – dostarczane w metalowych beczkach; należy chronić przed działaniem promieni słonecznych. Beczki nie powinny ulec rozszczelnieniu, ponieważ odparowanie rozpuszczalnika może prowadzić do utraty wartości technicznych. 

Asfalt twardy, wysyłany luzem – należy składować na utwardzonych placach otwartych lub w szopach. Jeżeli jest on w beczkach metalowych może być składowany na dworze, natomiast jeżeli jest w beczkach drewnianych, to musi być składowany w szopach.

Emulsje asfaltowe i asfalty upłynnione w beczkach stalowych lub drewnianych – przechowuje się w pomieszczeniach zamkniętych chroniąc je przed działaniem promieni słonecznych. Emulsje muszą być przechowywane w temperaturach powyżej 0oC. Czas przechowywania nie powinien przekraczać 3 miesięcy, a co miesiąc beczki powinny być przetaczane w celu przemieszania.

Wełna mineralna i wyroby z wełny – magazynowanie odbywa się w magazynach zamkniętych z zapewnioną dobrą wentylacją. Worki układa się warstwami do wysokości 3m, wyższe układanie może powodować niekorzystne sprasowanie.

Przędza i wata szklana – należy przechowywać w magazynach suchych. W magazynie układa się ją na kratownicach drewnianych do wysokości 2,5 m.