Praca na dachu

A. Wymagania ogólne

1. Roboty dachowe należą do prac szczególnie niebezpiecznych.

2. Prace na dachu należy organizować minimalizując ryzyko potencjalnego upadku, nie bazując na systemach powstrzymujących spadanie człowieka lub przedmiotów.

3. Przed rozpoczęciem robót dachowych należy każdorazowo opracować Instrukcję Bezpiecznego Wykonywania Robót (IBWR) (w przypadku robót, przy których wykonywaniu występuje ryzyko upadku z wysokości ponad 5 m).

4. Wszystkie roboty na dachach muszą być prowadzone pod bezpośrednim nadzorem uprawnionych osób, przebywających cały czas w miejscu wykonywania robót.

5. Osoby kierujące pracami na dachu w pierwszej kolejności muszą:

• uwzględnić zastosowanie środków zapewniających przede wszystkim ochronę wszystkich zagrożonych osób tj. systemów ochrony zbiorowej jak:

– rusztowania, siatki bezpieczeństwa, balustrady ochronne, a dopiero w drugiej kolejności zabezpieczeń

chroniących pojedyncze osoby

• uwzględnić zastosowanie przede wszystkim pasywnych środków ochrony jak: siatki bezpieczeństwa (robotnik nie musi wykonywać żadnych czynności w celu uruchomienia zabezpieczenia), a dopiero w drugiej kolejności aktywnych środków ochrony jak: szelki bezpieczeństwa (robotnik musi dopiąć

się do punktu kotwiczenia)

• dopilnować, aby prace były wykonywane wyłącznie w warunkach atmosferycznych niezagrażających

zdrowiu i życiu pracowników.

6. Za wydawanie, instruktaż użytkowania oraz egzekwowanie stosowania indywidualnego sprzętu zabezpieczającego przed upadkiem z wysokości odpowiada bezpośredni przełożony pracownika

7. Osoby wykonujące lub nadzorujące prace na dachu powinny umieć rozpoznawać zagrożenia, rozumieć sposoby funkcjonowania stosowanych systemów pracy oraz dysponować umiejętnością ich

wykorzystywania, w tym m.in.:

• montażu zabezpieczenia krawędzi dachu

• obsługi przejezdnego podestu roboczego

• ręcznego transportu materiałów

• montażu rusztowań

• stosowania sprzętu ochrony osobistej, w tym procedur ratowniczych.

8. Osoba bezpośrednio nadzorująca prace na dachu, każdego dnia przed rozpoczęciem zmiany roboczej, powinna wyznaczyć punkty kotwiczenia zgodnie z IBWR opracowaną dla konkretnego zakresu prac z uwzględnieniem Oceny Ryzyka dla Zadania. Musi także każdorazowo informować o lokalizacji prac na dachu podległych pracowników.

Rys.1 Zasada wyboru punktów kotwienia w zależności od miejsca prowadzonych prac na dachu. (rys. SKANSKA)

9. Jeśli praca trwa dłużej niż jedną zmianę, niezależnie od tego, czy dochodzi do zmiany położenia punktów kotwiczenia czy też

nie, osoba bezpośrednio nadzorująca prace na dachu ma obowiązek kontroli punktów kotwiczenia przed każdą rozpoczynającą się zmianą roboczą.

10. Potwierdzeniem takiej kontroli jest fakt dopuszczenia osób do pracy na dachu.

11. Punkty kotwiczenia indywidualnego sprzętu zabezpieczającego przed upadkiem z wysokości należy wyznaczać zgodnie

z ustaleniami punktu A7. Pracownicy muszą otrzymać szczegółowy instruktaż odnośnie:

• zasad wyboru punktu kotwiczeniaBHPoze5.jpg

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fot. Stosowanie liny bezpieczeństwa w połączeniu z szelkami bezpieczeństwa i amortyzatorem bezpieczeństwa.

• sposobu korzystania z wybranego punktu kotwiczenia

• dopuszczalnej, maksymalnej liczby osób mogących jednoczenie korzystać z punktu kotwiczenia.

12. Podczas pracy na dachu, gdy istnieje zagrożenie upadkiem przez jego boczne krawędzie, pracownik dokon

ujący wyboru

punktu kotwiczenia powinien stosować zasadę, że lina łącząca go z punktem kotwiczenia musi być poprowadzona pod kątem większym niż 45º w stosunku do krawędzi dachu (Rys. 1).

13. Podczas wchodzenia lub schodzenia z dachu po drabinach przystawnych należy zabezpieczać pracown

ika przed upadkiem z wysokości stosując np.:

– urządzenie samozaciskowe, zamocowane do prowadnicy zakotwiczonej do stałego punktu konstrukcji (Rys.2). 

14. Prowadnice urządzenia samozaciskowego, przyłączonego do klamry zaczepowej szelek bezpieczeństwa, kotwiczone do

wyznaczonych punktów stałych należy obciążać niewielką masą w celu stabilizacji.

 

Rys.2 Sposób kotwiczenia przy bezpiecznym wejściu na dach. 1- osłona liny na krawędzi dachu, 2- urządzenie samozaciskowe

15. Wszelkie prace na dachach, w pobliżu napowietrznych linii elektroenergetycznych należy przygotowywać i prowadzić w oparciu o przepisy szczegółowe „Praca w sąsiedztwie linii elektroenergetycznych”.

16. Wszystkie wejścia do budynków wykorzystywane do ruchu pieszego,

w czasie prowadzenia na obiekcie prac dachowych należy zabezpieczać daszkami ochronnymi (Rys. 3).

Rys. 3 Daszki ochronne

17. Pracujący na dachu muszą stosować hełmy ochronne z paskiem zabezpieczającym przed jego przypadkowym spadnięciem oraz specjalne obuwie robocze, o spodach zmniejszających ryzyko poślizgnięcia się

18. Dla likwidacji lub ograniczenia zagrożenia spadającymi z dachu przedmiotami należy:

• stosować zamknięte zsypy na odpady

(fot. po prawej)

• gdy powyższe nie jest możliwe,

opuszczać materiały lub odpady do

poziomu gruntu

• nie dopuszczać do gromadzenia materiału na dachu, gdyż może to spowodować jego niekontrolowane spadanie

• wyznaczać, wygradzać lub ograniczać w inny sposób dostęp do miejsc poniżej

prowadzenia robót na dachu lub w jego

otoczeniu, zachowując minimalnewielkości stref niebezpiecznych – nie
mniej niż 6 m lub 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty

• tam, gdzie to możliwe, wnoszenie

dużych i ciężkich przedmiotów na dach

zastępować transportem pionowym

zmechanizowanym

• przy wietrznej pogodzie zapewniać

prawidłowe składowanie

i przechowywanie niezbędnych

materiałów i przedmiotów na dachu

 

B. Dachy spadziste o małej wytrzymałości oraz stare dachy

1. Zabezpieczenie krawędzi dachu spadzistego powinno być na tyle mocne, aby wytrzymało ciężar spadającego na nie człowieka, a podczas projektowania i wykonywania takich zabezpieczeń należy

pamiętać, że im dłuższy spadek i im bardziej stromy dach, tym mocniejsze musi być zabezpieczenie krawędzi.

2. Planując prace na dachu należy rozpatrywać alternatywne zastosowania podnośników koszowych jako bezpieczne miejsce pracy na dachu lub przy jego krawędzi.

3. Podnośniki koszowe powinny być szczególnie użyteczne przy pracach dachowych krótkotrwałych, rozbiórkowych lub gdy pokrycie dachu nie gwarantuje odpowiedniej wytrzymałości – powstające

szpary, dziury, zarwania, spękania.BHPoze3.jpg

 

Fot. Podnośnik koszowy nożycowy

4. Dla zapewnienia łatwiejszego,

bezpiecznego dostępu, wyjść i dojść na

miejsce pracy zlokalizowanej na pokryciach

dachówkowych lub łupkowych należy

stosować drabiny dachowe, przenośne

pomosty zabezpieczające lub inny, podobny

sprzęt.

5. Drabiny dachowe należy skutecznie

mocować do podłoża w celu

zagwarantowania ich stabilności.

6. Planując prace na dachu oraz opracowując Ocenę Ryzyka dla Zadania i IBWR należy uwzględniać cechy materiałów

pokrywających dach, a zwłaszcza proces

ich starzenia się: rdzewienie blach, utratę wytrzymałości tworzyw sztucznych, włókna szklanego czy płyt azbestowych.

Fot. Podnośnik koszowy

7. Należy dokładnie zaplanować bezpieczne

realizowanie wszelkich czynności związanych z pracą w sąsiedztwie okien

dachowych, świetlików, wyłazów i innych otworów.

8. Wytrzymałość dachu zależy m.in. od następujących czynników:

• grubości materiału

• odległości między belkami stropowymi

• profilu blachy dachowej

• rodzaju, ilości, umiejscowienia i jakości

elementów mocujących

• projektu konstrukcji nośnej np. płatwi

• ilości czasu, jaki upłynął od

zamontowania materiału.

9. Planując prace na starych dachach należy zlokalizować jego części o małej wytrzymałości oraz przeanalizować to pod kątem określenia niezbędnych środków

bezpieczeństwa.BHPoze4.jpg
Fot. Winda dekarska

 

 

10. Pracę na dachu o małej lub nierozpoznanej wytrzymałości należy planować pod kątem możliwości prowadzenia robót bez wchodzenia na dach:

• prowadząc roboty od spodu dachu

• jeśli to niemożliwe, stosując podesty

ruchome, umożliwiające prace z kosza

lub platformy przymocowanej do

wysięgnika

• jeśli nie jest możliwe uniknięcie

wchodzenia na dach, montując

zabezpieczenia krawędzi oraz stosując

podesty robocze, ułożone na dachu w celu

rozłożenia ciężaru pracujących osób

• zawsze stosując siatki bezpieczeństwa

• zapewniając właściwe punkty kotwiczenia sprzętu przeciwupadkowego

• nigdy nie planując dróg przechodzenia

po dachu wzdłuż linii kotew lub kalenicy.

C. Dach o nim poprzez:

• pełniejsze wykorzystywanie podestów wyładunkowych umieszczanych np. w oknach pokrycia lub mansardach

• terminowe dostawy blachy do pokrycia w odpowiednie, wyznaczone, 

 

   Fot. Barierki ochronne (po prawej)

 
Ponadto przy wykonywaniu prac na dachu należy przestrzegać następujących wymogów bhp:

– na dachach krytych elementami o niskiej wytrzymałości należy układać przenośne mostki zabezpieczające;

– materiały składowane na dachu należy zabezpieczyć przed zsunięciem;

– w czasie przerw w pracy lub po zakończeniu pracy na dachu materiały, narzędzia, opakowania itp. powinny być usunięte z dachu lub umocowane w sposób wykluczający upadek na niższy poziom;

– praca na dachu może być prowadzona tylko przy sprzyjającej pogodzie; roboty należy przerwać przy nastaniu zmierzchu, gęstej mgły, opadów deszczu lub śniegu, gołoledzi i wiatru o szybkości przekraczającej 10 m/s;

– podnoszenie i opuszczanie materiałów, narzędzi należy dokonywać w sposób wykluczający spadek z wysokości lub zaczepienie o konstrukcję budynku;

– szczególnie starannie musi być zorganizowana dostawa pojemników z gorącym lepikiem; do przygotowania mas bitumicznych należy używać wyłącznie kotłów uchylnych zaopatrzonych w pokrywy, które należy wypełniać nie więcej niż do ¾ ich wysokości;

– materiały i wyroby dekarskie należy podnosić w wiązkach lub pojemnikach do tego przeznaczonych i składać w miejscu wskazanym przez kierownika budowy, brygadzistę bądź inną osobę kierującą pracami.

Trzeba pamiętać, że prace na dachu powinny być wykonywane przez  co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji.

Pracownicy przed przystąpieniem do pracy powinni zostać poddani instruktażowi obejmującemu głównie:

– imienny podział pracy,

– kolejność wykonywania zadań,

– wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach.

Podczas instruktażu trzeba więc zapoznać pracowników z problemami dotyczącymi sposobu wykonywania pracy, a zwłaszcza:

– ze sposobem wejścia (zejścia) na dach,

– ze sposobem transportu i odbioru materiałów na dachu,

– z rodzajem zastosowanych zabezpieczeń pracowników przed upadkiem z wysokości (środkami ochrony zbiorowej, środkami ochrony indywidualnej).

Pracowników należy ponadto poddać profilaktycznym badaniom lekarskim. Nie wolno dopuścić do pracy pracownika nie posiadającego orzeczenia o braku przeciwwskazań do wykonywanej pracy, w tym do pracy na wysokości.

W związku z dużą liczbą nieprawidłowości i wypadków związanych z pracą na wysokości Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi kampanię pod nazwą „Bezpieczeństwo pracy w budownictwie – upadki, poślizgnięcia” realizowaną pod hasłem „Szanuj życie! Bezpieczna praca na wysokości”. Jej głównym celem jest zwiększenie świadomości zagrożeń zawodowych w budownictwie, szczególnie zagrożeń związanych z pracą na wysokości, i w konsekwencji ograniczenie wypadków przy pracy w tej branży.

Kampania promuje stosowanie środków ochrony zbiorowej – balustrad, pomostów roboczych, siatek bezpieczeństwa, a także prawidłowe stosowanie środków ochrony indywidualnej wszędzie tam, gdzie nie ma możliwości zastosowania zabezpieczeń zbiorowych.