Rzuty prostokątne mogą występować w postaci widoków lub przekrojów. W rysunku
technicznym przedmioty o prostych kształtach przedstawia się w widoku, czyli odzwierciedla
się zewnętrzne kształty przedmiotu, przy czym krawędzie niewidoczne rysuje się linią
kreskową. W przypadku przedmiotów o złożonej budowie wewnętrznej, duża liczba linii
kreskowych, oznaczających niewidoczne wewnętrzne kontury przedmiotu czyni rysunek mało
czytelnym. Z widoku nie można odczytać, czy przedmiot ma wewnętrzną budowę jednorodną,
czy złożoną.
Przekroje
W celu czytelnego odwzorowania skomplikowanych kształtów wewnętrznych stosuje się
przekroje. Przekrój otrzymujemy w wyniku przecięcia rysowanego obiektu lub elementu,
wyobrażoną płaszczyzną tnącą, poprowadzoną równolegle do płaszczyzny rzutu lub
prostopadle do osi przedmiotu. Po przecięciu przedmiotu wyobrażalną płaszczyzną,
odrzucamy przednią część przedmiotu, gdy płaszczyzna tnąca jest pionowa, lub górną jego
część, gdy płaszczyzna tnąca jest pozioma. W ten sposób odsłania się nam wnętrze
rysowanego obiektu lub elementu.
Stosownie do usytuowania płaszczyzny tnącej rysunki tego wnętrza noszą nazwę
przekrojów poziomych lub pionowych.
Przekroje rysuje się zgodnie z zasadami rzutowania.
Zgodnie z PN ślady płaszczyzn przekroju, czyli miejsca ich poprowadzenia oznacza się
linią punktową grubą lub odcinkami linii grubej. Tą samą grubością linii rysuje się krawędzie
przekrojów obiektów i elementów. Ponadto płaszczyzny przekroju zakreskowujemy stosując
oznaczenia graficzne materiałów budowlanych.
Przy oznaczeniach śladów płaszczyzn tnących podaje się nazwę przekroju oraz informację
o tym, która część przeciętego przedmiotu została narysowana, a która odrzucona, czyli
określamy kierunek patrzenia i oznaczamy go strzałkami lub kreskami. Przekroje opisuje się
cyframi rzymskimi lub dużymi literami alfabetu.
Rodzaje przekrojów
– przekroje proste (jednopłaszczyznowe), np. przekroje pionowe i poziome
Przekroje poziome dotyczące rysunków elementów budowlanych lub całych budynków
zwane są rzutami poziomymi lub rzutami, np. rzut piwnic, rzut fundamentów, rzut konstrukcji
dachu itp. Przekroje poziome przyziemia (piwnic), parteru i pięter należy wykonywać nad
poziomem posadzki, powyżej dolnej krawędzi otworów okiennych.
– przekroje złożone (wielopłaszczyznowe), dzielą się dalej na:
schodkowe – w których przekrój powstaje poprzez przecięcie przedmiotu dwoma lub więcej płaszczyznami
łamane – powstaje poprzez przecięcie przedmiotu dwoma lub więcej płaszczyznami, których ślady tworzą linię łamaną o kątach rozwartych
– przekroje cząstkowe – polegają na przecięciu płaszczyzna tylko fragmentu przedmiotu, który z uwagi na ilość szczegółów jest trudny do zwymiarowania, przekrojami cząstkowymi bardzo często wymiaruje sie złożone (wielośrednicowe) otwory, otwory ślepe, elementy składające się z kilku materiałów, etc. Przekrój cząstkowy ogranicza się linią falistą.
– kłady – to przekroje poprzeczne przedmiotu wykonane na przedmiocie (kład miejscowy) lub przesunięte poza przedmiot (kład przesunięty) obrócone względem osi przedmiotu o 90°.
W rysunku budowlanym kłady stosuje sie dla identyfikacji elementów stalowych konstrukcji, np. pokazania kształtu belki stalowej, przekroju więźby dachowej itp.
– półprzekroje, półwidoki, półprzekroje-półwidoki
Przedmioty symetryczne względem jednej lub kilku płaszczyzn możemy narysować
w niepełnych rzutach. Najczęściej przedmioty symetryczne względem jednej płaszczyzny
przedstawiamy w półwidoku i półprzekroju. Lewą stronę rysunku stanowi półwidok,
a prawą półprzekrój. Płaszczyzna symetrii ogranicza półwidok od półprzekroju.
Jeśli widoczna krawędź przedmiotu pokrywa się w danym rzucie z osią jego symetrii, to
oś ta nie może oddzielać półwidoku od półprzekroju. W takim przypadku półprzekrój
i półwidok rozgranicza linia falista.
Przedmioty obrotowe rysujemy w jednym rzucie półwidok – półprzekrój, chociaż można
je również rysować tylko z jednej strony osi (poniżej osi), jako półwidok lub półprzekrój.
Przedmioty obrotowe w rzucie półwidok – półprzekrój rysujemy tak, aby półprzekrój
występował poniżej lub z prawej strony półwidoku.
Rysunki przedmiotów w półwidoku lub półprzekroju wymagają oznaczenia symetrii
przedmiotu. Symetrię przedmiotu oznaczają równoległe cienkie kreski, umieszczone na
końcach osi symetrii.