Działanie zamrażarki polega na wytworzeniu wewnątrz przewodu rurowego czopa lodowego, który działa jak korek powstrzymując przepływ wody. Czop o długości kilku cm potrafi jednocześnie wytrzymać znaczne ciśnienia, bowiem woda zamarzając zwiększa swoją objętość powodując bardzo silne dociśnięcie czopa do powierzchni rury. Przy użyciu zamrażarki nie jest konieczne obniżanie ciśnienia w instalacji, a tym samym spuszczanie z niej wody. Wymiana uszkodzonego elementu może się jednocześnie odbywać przy normalnej pracy układu, jedynym warunkiem jest powstrzymanie w zamrażanym przewodzie przepływu wody.
Zamrażarki elektryczne
Zamrażarki elektryczne działają na zasadzie klasycznej lodówki. Czynnikiem chłodzącym jest tutaj specjalny płyn który cyklicznie poddawany jest procesowi odparowania i skraplania. Proces odparowania zachodzi z pobieraniem ciepła z otoczenia, przy czym pary czynnika chłodzącego mogą osiągać temperatury rzędu –40 i więcej °C, powodując szybkie schłodzenie parownika. W zamrażarce parownik pełni jednocześnie rolę zacisku mrożącego rurę lub jest z nim bezpośrednio połączony. Dla zapewnienia lepszej wymiany ciepła wiele firm stosuje dodatkowo opaski izolacyjne z tworzyw sztucznych i płyny lub pasty przewodzące. Zaletą agregatu chłodniczego jest możliwość jego wielokrotnego użycia i brak oparów czynnika chłodzącego. Wadą konieczność podłączenia do instalacji elektrycznej jak też stosunkowo wolne działanie (zamrażanie rury w zależności od jej średnicy trwa od kilku do kilkudziesięciu minut).
RIDGID proponuje dwa modele zamrażarek elektrycznych SF2200 i SF-2500. Model SF-2200 przeznaczony jest dla rur stalowych o średnicach ¼-2” oraz miedzianych o średnicach 10-65 mm. Zamrażarka posiada przewody z wysokojakościowej gumy zabezpieczonych metalową sprężyną o długości 1,82m i aluminiowe głowice mrożące. Przy standardowym mrożeniu jedna głowica stosowana jest dla jednej rury. Moc urządzenia 387 W, w zestawie rzepy zaciskowe i żel przewodzący.
Fot. 1 Zamrażarka SF2200 firmy RIDGID.
Fot.2 Sposób montażu zacisku mrożącego na rurze miedzianej.
.
Zamrażarka SF-2500 jest modelem o nieco większej mocy 449 W, ma też dłuższe przewody, dzięki czemu ma wiekszy zasięg działania. Służy do mrożenia rur o średnicach do 2″.
Niemiecki ROTHENBERGER oferuje co najmniej dwa modele zamrażarek elektrycznych:
– ROFROST TURBO (Rys. 7)
– ROFROST TURBO II
Oba modele mają podobną budowę natomiast różnią się zakresem głowic mrożących. W modelu ROFROST TURBO możliwe jest zamrażanie rur stalowych o średnicy 3/8 – 11/4” oraz miedzianych o średnicach 12, 15, 18, 22, 28, 35 i 42 mm. W zamrażarce ROFROST TURBO II dzięki specjalnym adapterom zakres średnic wrasta odpowiednio do 60 mm w przypadku rur miedzianych i 2” w przypadku rur stalowych.
Agregaty mrożące firmy ROTHENBERGER w odróżnieniu do modelu firmy RIDGID posiadają dodatkowo czujnik temperatury na obu głowicach mrożących połączony 3m kablem z wyświetlaczami LED na korpusie. W czasie zamrażania przewodów możemy więc na bieżąco obserwować przebieg spadku temperatury. Ukształtowanie głowic mrożących zapewnia ich optymalne zamocowanie nawet w najbardziej niedostępnych miejscach. Dla usprawnienia procesu mrożenia firma dostarcza też pastę przewodzącą. Pastą smaruje się zarówno powierzchnię rury jak i tulei mrożącej. Likwiduje się w ten sposób ewentualne mostki cieplne pomiędzy rurą a głowicą mrożącą.
W firmie REMS nowością w roku 2000 była zamrażarka elektryczna REMS Frigo . Urządzenie wraz z kompletem głowic mrożących przeznaczone jest do zamrażania rur stalowych o średnicach od 1/8 – 2” i miedzianych od 10-60 mm. Według danych producenta czas zamrażania rury stalowej z wodą o temperaturze pokojowej wynosi dla średnicy ¾” około 9 minut.
Z innych dostępnych na rynku krajowym urządzeń należy jeszcze wymienić zamrażarkę Freeze Master oferowaną przez firmę ANB . Firma proponuje co najmniej trzy modele: FRE220D, FRE350D, FRE610S. Poniżej w tabelach 3 i 4 przedstawiam ich podstawową charakterystykę.
Tabela Czasy zamrażania dla zamrażarek FREEZE MASTER.
|
8 mm
|
22 mm
½”
|
28 mm
¾”
|
35 mm
1”
|
42 mm
1 ¼”
|
49 mm
1 ½”
|
61 mm
2”
|
FRE220D
|
7 min
|
16 min
|
X
|
X
|
X
|
X
|
X
|
FRE350D
|
6 min
|
14 min
|
19 min
|
25 min
|
X
|
X
|
X
|
FRE610S
|
5 min
|
11 min
|
15 min
|
20 min
|
24 min
|
30 min
|
45 min
|
Tabela 3.
Model
|
Średnice uchwytów (mm)
|
Wymiary (mm)
|
Waga (kg)
|
Dł. Węży (m)
|
FRE220D
|
8, 10, 15, 22
|
315x315x270
|
18
|
3
|
FRE350D
|
8, 10, 15, 22, 28, 35
|
400x330x300
|
23
|
3
|
FRE610S
|
8, 10, 15, 22, 28, 35, 40, 42, 54, 61
|
440x350x360
|
27
|
Jeden wąż
|
Zamrażarki gazowe
Zamrażarki gazowe zbudowane są z głowic mrożących połączonych przewodami z butlą CO2 . Zamrażanie rur polega w tym wypadku na wykorzystaniu bardzo niskiej temperatury parowania dwutlenku węgla, która wynosi – 79 °C. Dwutlenek węgla wypływa z butli poprzez zawór dozujący iglicowy z dokładną regulacją i ulegając rozprężeniu wpływa bezpośrednio do uchwytu mrożącego. W krótkim czasie następuje bardzo szybkie schłodzenie przewodu w wyniku czego tworzy się w nim czop lodowy a po stronie zewnętrznej pojawia się warstwa skrystalizowanego CO2 (tzw. suchego lodu). Zaletą tego typu zamrażarek jest szybkość działania (około dwukrotnie większa niż zamrażarek elektrycznych) i możliwość zastosowania na większych średnicach rur. Wadą – stałe zużycie CO2 wymagające okresowej wymiany butli.
Często zamrażarkom gazowym zarzuca się też szkodliwe działanie par dwutlenku węgla. Jest to oczywiście nieprawda. Dwutlenek węgla jest gazem całkowicie bezpiecznym dla zdrowia i nietoksycznym. Należy natomiast uważać, aby nie skierować strumienia gazu na odsłonięte części ciała. Bardzo niska temperatura może w tym wypadku spowodować dotkliwe poparzenia. Starajmy się więc otwierać zawór w butli tylko wtedy gdy upewnimy się co do szczelności wszystkich połączeń.
UWAGA –Do zamrażania przewodów mogą być stosowane tylko butle gazowe CO2 z tzw. rurką syfonową pionową.
REMS Eskimo – przyrząd do punktowego zamrażania wody w rurach z miedzi, stali ołowiu i tworzyw sztucznych o średnicach f10-60 mm, 1/8-2”. Posiada wąskie, elastyczne i odporne na złamania kołnierze mrożące do zamontowania w każdym miejscu. Kołnierze skręcane są ręcznie, śrubami z radełkowanym trzonem i zabezpieczone przed wypadnięciem. Długie węże ciśnieniowe pozwalają pracować w dużym obszarze.
Urządzenie ma bardzo łatwą obsługę nie wymagającą regulacji. Doprowadzanie odpowiedniej dawki czynnika mrożącego jest automatyczne. W zestawie 10 par kołnierzy mrożących, przyłącze do butli z trójnikiem, nakrętka zamykająca, dwa zawory z inżektorem, dwa węże ciśnieniowe.
ROFROST TROCKENEIS – zamrażarka do rur firmy ROTHENBERGER. Służy do szybkiego i bezpiecznego zamrażania przy użyciu dwutlenku węgla rur:
– miedzianych o średnicach 10-60 mm
– stalowych o średnicach 1/8-2”
W urządzeniu głowice mrożące wykonano z wysokojakościowego tworzywa, ze śrubami mocującymi z radełkowaną nakrętką, zabezpieczonymi przed zgubieniem. Śruby dla szybkiego montażu wkręcane są wstępnie ręką a potem dokręcane przy użyciu klucza imbusowego Kt4. Połączenie węża z głowicą mrożącą odbywa się przy pomocy złącza typu bayonet z uszczelką o-ringową (Rys. 3).
Zamrażarka posiada elastyczne odporne na załamania węże z możliwością przedłużenia w przypadku pracy z większym promieniem roboczym. Głowice mrożące wyposażone są w obustronne uszczelki wargowe zapewniające szybkie i równomierne mrożenie w kierunku promieniowym.
W zestawie znajduje się 10 par głowic mrożących, trójnik rozdzielczy do podłączenia butli, węże elastyczne, 2 nasadki zamykające do mrożenia jednostronnego i narzędzia pomocnicze do montażu. Całość w wygodnej walizce z tworzywa sztucznego.
JETFREEZER – zamrażarka gazowa dostępna w Polsce w firmie ANB. Posiada głowicę mrożącą wykonaną w postaci rękawa z wysokoizolacyjnej tkaniny. Dostępne są rękawy dla rur o średnicach: 8-15, 10-22, 23-42, 43-80 i 81-100 mm. W komplecie dodatkowo znajdziemy węże ciśnieniowe o długości 2,4 m, torbę na schowanie zamrażarki, trójniki i złączki wysokociśnieniowe. Firma proponuje powyższą zamrażarkę w czterech wersjach (patrz tabela 1).
Tabela Typy zestawów zamrażarek JETFREEZER
Typ
|
Zakres średnic
|
|||
8-15 mm
|
10-22 mm
|
23-42 mm
|
||
MINI 601 II
|
2X
|
|
|
|
SENIOR 609 II
|
2X
|
2X
|
|
|
PROFESIONAL 611
|
2X
|
2X
|
1X
|
|
PROFESIONAL 611 II
|
2X
|
2X
|
2X
|