Zagadnienia ochrony akustycznej

    Przepisy prawne dotyczące maksymalnego poziomu hałasu

 

W Polsce graniczne wartości imisji hałasu reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1

października 2012 (Dz. U. z roku  2012   poz. 1109, 2012.10.23). Za utrzymanie parametrów imisji odpowiedzialny jest użytkownik instalacji generującej hałas. Nie wolno przekraczać następujących, podanych poniżej, wartości generowanych łącznie przez wszystkie instalacje:

Objaśnienia:

 

1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych.

2) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

 

Podstawą prawną określającą warunki ochrony przed hałasem i drganiami jest Rozporządzenie Ministra

Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

(Dz. U Nr 75, poz. 690 z 2002 r.) oraz polska norma PN 87/B-02151/02.

Równoważny poziom dźwięku A hałasu przenikającego do pomieszczenia łącznie od wszystkich źródeł hałasu usytuowanych poza tym pomieszczeniem (w budynkach mieszkalnych – od źródeł hałasu usytuowanych poza mieszkaniem w skład którego wchodzi to pomieszczenie) nie może przekraczać wartości podanych poniżej:

a) Pomieszczenia mieszkalne w budynkach mieszkalnych, internatach, domach rencistów,

domach dziecka, hotelach

w dzień 40 dB(A)

w nocy 30 dB(A)

b) Kuchnie i pomieszczenia sanitarne

w dzień 45 dB(A)

w nocy 40 dB(A)

c) Pokoje w hotelach II kat. i niższych

w dzień 45 dB(A)

w nocy 35 dB(A)

d) Pokoje chorych w szpitalach i sanatoriach za wyjątkiem pokoi w oddziałach intensywnej opieki medycznej

w dzień 35 dB(A)

w nocy 30 dB(A)

e) Restauracje i sklepy

w dzień 50 dB(A)

 

Przy projektowaniu miejsca lokalizacji pompy ciepła, należy wziąć pod uwagę wielkość emitowanego przez nią  hałasu podaną przez producenta w charakterystyce pompy. Poziom dźwięku emitowany przez pompę ciepła określany jest w decybelach (dB) i podawany w odległości 1m od pompy.

 

 

  Rozchodzenie się dźwięku, rodzaje hałasu.

 

Skala głośności jest skalą logarytmiczną, co oznacza, że dźwięk o natężeniu 30 dB jest 10 razy głośniejszy od dźwięku o natężeniu 20 dB i aż 100 razy głośniejszy od dźwięku o natężeniu 10 dB. Z punktu widzenia ucha ludzkiego spraw jest bardziej skomplikowana, bowiem każdy z nas odbiera dźwięki nieco inaczej. To jak głośny, czy też dokuczliwy jest dla nas dany dźwięk zależy nie tylko od jego głośności, czyli ciśnienia akustycznego, ale także jego częstotliwości i charakteru dźwięku (jednostajny, modulowany, powtarzający się, itp.). Wzrost głośności dźwięków wydawanych przez kilka źródeł o takim samym natężeniu można odczytać z tabeli.

Jak widać, dwa źródła dźwięku o o takim samym natężeniu zwiększają jego głośność o 3 dB, 3 o 4,8 dB itd.

Dźwięki pochodzące od maszyn i urządzeń takich jak np. pompa ciepła rozchodzą się w budynku dwoma drogami:

– poprzez przegrody – tzw. dźwięk materiałowy

– poprzez drgania powietrza – dźwięk powietrzny.

Dźwięki materiałowe spowodowane są zwykle:

– brakiem izolacji w przejściach przewodów przez przegrody

– brakiem elastycznych przyłączy pomiędzy pompą ciepła a instalacją

– nie zastosowaniem elastycznych podkładek pod pompą ciepła

– bezpośrednie oparcie pompy ciepła o konstrukcję budynku

 

Dźwięk powietrzny związany jest na ogół z nieumiejętnym wyborem miejsca lokalizacji pompy ciepła powodującego bezpośrednie  narażenie na hałas jej użytkowników lub odbicie fali dźwiękowej od innych przegród. Poniżej zasady lokalizowania pomp ciepła. Materiał na podstawie danych PORT PC.

 

 Rozchodzenie się dźwięku w otwartej przestrzeni

Moc akustyczna ze wzrostem odległości od źródła dźwięku rozkłada się na coraz większą powierzchnię.

W związku z tym w sposób ciągły maleje poziom ciśnienia akustycznego. Na rozchodzenie się dźwięku wpływ mają następujące zjawiska:

a) rodzaju źródła hałasu – punktowe, powierzchniowe liniowe,

b) kierunkowość źródła,

c) pochłaniania przez atmosferę,

d) wpływu gruntu,

e) odbicia od powierzchni

f) ekranowania przez przeszkody.

Dokonując technicznej oceny miejsca ustawienia pompy ciepła należy oszacować obliczeniowo

oczekiwany poziom ciśnienia akustycznego w pomieszczeniach podlegających ochronie przed

hałasem. Te poziomy ciśnienia akustycznego wyznacza się na podstawie poziomu mocy akustycznej pompy, sytuacji w miejscu jej ustawienia (współczynnik kierunkowości Q) i danej odległości od pompy ciepła. Obowiązuje następująca zależność:

gdzie:

LA = poziom ciśnienia akustycznego przy odbiorniku,

LWA = poziom mocy akustycznej źródła dźwięku,

Q = współczynnik kierunkowości,

r = odległość odbiornika od źródła dźwięku.

 

Współczynnik kierunkowości zależy od miejsca ustawienia pompy ciepła, tak naprawdę od ilości przegród na które pompa ciepła oddziaływuje. Ilustrują to poniższe rysunki:

ozepom327.jpg

Współczynnik kierunkowości Q=2 dla pompy ciepła nie przylegającej do żadnej ze ścian przy montażu wolnostojącym

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ozepom328.jpg

Q=4: pompa ciepła lub wlot/wylot powietrza (przy ustawieniu wewnątrz) przy ścianie budynku

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ozepom329.jpgQ=8: pompa ciepła lub wlot/wylot powietrza (przy ustawieniu wewnątrz) przy ścianie budynku w kształcie

litery L

 

 

 

Poniższa tabela pokazuje, w jakim stopniu zmienia się poziom ciśnienia akustycznego LP w zależności od współczynnika kierunkowego Q i odległości od urządzenia (w odniesieniu do poziomu mocy akustycznej LW zmierzonego bezpośrednio przy urządzeniu lub wylocie powietrza).  Dane wyliczone ze wzoru powyżej.

 

ozepom330.jpg

 

Na podstawie tabeli można szybko wyszukać wymagana odległość pompy ciepła przy różnych usytuowaniach budynku. Przykład: W jakiej odległości od budynku należy ustawić pompę ciepła o hałasie 58 dB, przy montażu wolnostojącym, aby jej hałas nie przekraczał w nocy 40 dB? Odp. około 3,3m.

 

Pompy ciepła ustawiane na zewnątrz (również z wydzielonym parownikiem – typu Split) należy

montować w taki sposób, aby nie zakłócać strumienia powietrza z żadnej strony, gdyż to powoduje

zwiększenie hałasu podczas eksploatacji pompy oraz pogarsza jej efektywność. Należy również unikać ustawiania pompy ciepła na podłożu o powierzchni odbijającej hałas. Zaleca się ustawianie pompy ciepła, wylotem skierowanym w sposób najmniej uciążliwy dla otocznia np. od strony ulicy, gdyż w sąsiednich

budynkach pomieszczenia wymagające ochrony przed hałasem rzadko są zwrócone w kierunku ulicy.

 

 Montaż pompy ciepłą wewnątrz budynku

 

Pompa ciepła podczas typowej pracy nie wytwarza większego hałasu niż tradycyjna lodówka. Wyjątkiem są pompy typu powietrze/woda, gdzie występuje hałas związany z odszranianiem parownika,  pracą   wentylatora, czy wyrzutem powietrza.

 

Odszranianie

 

Przy przełączeniu pompy ciepła z normalnego trybu pracy na tryb odszraniania powstają hałasy o charakterze impulsowym. Podczas procesu odszraniania generowane są syczenia i piski, które przez system kanałów mogą niekorzystnie oddziaływać na otoczenie. Biorąc pod uwagę wpływ na klimat akustyczny otoczenia, korzystniejsze jest umiejscowienie pompy ciepła wewnątrz budynku. Pompy ciepła typu powietrze/woda ustawione w budynku są spostrzegane jako bardziej ciche niż ustawione na zewnątrz. Nie można wykluczyć przenoszenia się hałasu od pomp ciepła ustawionych wewnątrz budynku do

przylegających pomieszczeń i powinno się to uwzględnić projektując instalację oraz rozważyć czy nie należy dodatkowo przeprowadzić adaptacji akustycznej pomieszczenia, w którym zlokalizowana jest pompa ciepła.

 

Ustawianie pomp wewnątrz budynków

 

Podczas ustawiania pomp ciepła w obrębie budynków należy uwzględnić tzw. „pomieszczenia wymagające ochrony“ (według DIN 4109).

Emisje hałasu i emisje drgań dają się znacząco obniżyć poprzez wybór odpowiedniego miejsca ustawienia.

Generalnie pompa ciepła powietrze/woda ustawiona wewnątrz budynku może roznosić dźwięki po całym domu poprzez ściany, podłogi stropy czy okna. Często przyczyną hałasu jest wysoka akustyka studzienek okien piwnicznych, które mogą wzmacniać dźwięk i ponownie wprowadzać go do domu poprzez okna na parterze. 

Rys. Różne kierunki rozchodzenia się dźwięków w domu. Ozn.

A Pompa ciepła

B Dźwięk materiałowy

C Dźwięk powietrzny

D Studzienka okna piwnicznego

 

Aby emisje dźwięków utrzymywać na możliwie niskim poziomie, należy przestrzegać następujących wskazówek projektowych:

1. Celem redukcji hałasów materiałowych ustawić pompę ciepła na załączonych dźwiękoizolacyjnych stopach regulacyjnych.

Zaleca się ustawienie pompy na płycie fundamentowej budynku. Ustawienie w pomieszczeniach na piętrze i/lub na drewnianej

podłodze jest krytyczne pod względem emisji hałasów.

2. Jeżeli pompa ciepła instalowana jest w pomieszczeniach wykazujących sztywność akustyczną, należy ustawić ją na dodatkowych dźwiękochłonnych podkładkach (ew. ustawić pompę na

płycie fundamentowej, podkładając gumową matę). W pomieszczeniach o wyjątkowej sztywności akustycznej można na skutek dodatkowego wytłumienia, np. po zastosowaniu okładzin z dźwiękochłonnych materiałów na powierzchniach takich jak ściany, sufit, zmniejszyć akustykę materiałową w innych pomieszczeniach.

3. Wszystkie przepusty ścienne na kanały powietrzne i przewody rurowe (zarówno mury wewnętrzne, jak i zewnętrzne) należy zaizolować akustycznie. Zaleca się do rozdzielenia dźwięków materiałowych pomiędzy

kanałem powietrznym lub przepustem ściennym a strukturą budynku nanieść wokół kanału powietrznego lub przepustu ściennego warstwę elastycznego materiału (nie może to być pianka budowlana!).

4. Nie ustawiać pompy ciepła pod lub obok pomieszczeń mieszkalnych i sypialni.

5. Przyłącze kanału powietrza poprowadzić za pomocą elastycznych węży lub przez kanały powietrza za pomocą elastycznych przyłączy na zewnątrz.

 

Rys. Montaż przyłączy powietrza za pomocą elastycznych kanałów (Vissmann)

 

Należy też zwrócić uwagę aby wylot powietrza nie znajdował się zbyt blisko chodników. Powietrze wylotowe juz o temp. 10ºC może spowodować oblodzenie chodnika.

ozepom35.gif

Przy zastosowaniu sztywnych kanałów powietrznych można przez założenie gumowego pierścienia pomiędzy króćcem powietrza a pompą i kanałami powietrznymi osiągnąć rozdzielenie akustyczne kanału powietrza i pompy.

Rys. Izolacja akustyczna wylotu powietrza (Vissmann)

5. Aby zminimalizować hałasy przepływu, maks. prędkość przepływu powietrza na wejściu i wyjściu nie powinna przekraczać 2,5 m/s (w odniesieniu do wolnego przekroju kratki – według wytycznych firmy Vissmann). (UWAGA – według PORT PC nie więcej niż 3m/s na wlocie i wylocie powietrza i nie więcej niż 4m/s w kanałach)

6. Jeżeli powietrze ma być odprowadzane przez studzienkę, wykonać ją tak, jak przedstawiono na rysunku „Studzienka okna piwnicznego”.

Aby zapobiec wnikaniu wody deszczowej i kondensatu do kanałów powietrznych, należy zwrócić uwagę na wystarczającą przepustowość odpływu wody. Ponadto dolna krawędź rury przepustu ściennego powinna znajdować się na wysokości min.

300 mm nad dnem studzienki okna piwnicznego.

 

 Rys. Studzienka okna piwnicznego (rys Vissmann) ozn. A Studzienka okna piwnicznego

B Warstwa dźwiękochłonna (min. 50 mm)

C Kratka zewnętrzna

D Mur

E Warstwa elastycznego materiału do izolacji dźwięków materiałowych

F Przewód rurowy DN 630

G Zaprawa cementowana

H Przepust ścienny

K Taśma kompresyjna zamocowana na obwodzie

L Kratka osłonowa (przed małymi zwierzętami)

M Odpływ wody

N Perforowany kształtownik (wymagany tylko przy studzienkach,

w których przejście pomiędzy dnem a ścianą jest pod

kątem)

 

 

Pozostawienie szczeliny w posadzce

W celu minimalizacji drgań i hałasu w budynku pompy ciepła powinny być w najlepszy możliwy sposób odsprzężone od konstrukcji budynku. Zasadniczo należy unikać ustawienia pomp ciepła na stropach i podłogach z lekkiej konstrukcji. Dobre tłumienie hałasu uzyskuje się dzięki podłożonej macie gumowej. W przypadku posadzki pływającej zarówno w posadzce, jak i w izolacji akustycznej wokół pompy ciepła należy pozostawić szczelinę (rys. Buderus)

Rys. Pozostawienie szczeliny w podłodze w celu wyciszenia pompy ciepła.

[1] Strop betonowy

[2] Izolacja akustyczna

[3] Pływająca posadzka

[4] Wycięcie

 

Połączenie pompy ciepła z instalacją

 

Połączenie hydrauliczne pompy ciepła z instalacją grzewczą lub instalacją ciepłej wody użytkowej w budynku nie może być wykonane w sposób sztywny. Należy do tego celu użyć specjalnych przyłączy elastycznych zapobiegających przenoszeniu drgań z pompy na instalację.

 

 

Rys. Przykład podłączenia pompy ciepła z instalacją c.o. (rys. Danfoss)