Projektowanie płuczek kanałowych

     Projektowanie płuczek kanałowych

 
Sieci kanalizacyjne w terenach płaskich – o bardzo małych spadkach dna kanałów (nawet o ik < imin), a zwłaszcza o małych średnicach i wypełnieniach, wymagają częstego płukania, w celu usunięcia zawiesin wytrącających się ze ścieków i odkładających się osadów na dnie kanałów 
 
Kanały mogą być płukane:
·         wodą wodociągową – ze specjalnych zbiorników (studzienek) zwanych płuczkami,
·         ściekami – z innych kanałów (sterowanie poprzez klapy i zastawki piętrzące),
·         wodą z wozów asenizacyjnych (ciśnieniowo).
Płukanie kanałów polega na wytworzeniu fali płuczącej, poruszającej się cieczy z dużą prędkością, najczęściej υ > 1,0 m, tj. większą niż prędkość samooczyszczania się kanałów. Płuczki kanałowe mogą być umieszczone na końcówkach sieci jako studzienki płuczące (o pojemności rzędu kilku m3) lub centralnie jako zbiorniki podziemne (o objętości rzędu kilkudziesięciu m3). Płuczki zasilane są najczęściej wodą wodociągową, głównie ze względów praktycznych – sanitarnych. Mogą być też zasilane wodą drenażową, opadową czy też ściekami.
     Studzienki płuczące czy zbiorniki do płukania kanałów lokalizuje się najczęściej w najwyżej położonych punktach sieci. Objętość wody/ścieków V (w m3), niezbędną do przepłukania danego odcinka kanału, oblicza się ze wzoru Hansena:
gdzie:
    A – powierzchnia przekroju poprzecznego płukanego kanału, m2,
    L – zasięg płukania (zasięg fali płuczącej): 100÷200 m,
    ik – spadek dna kanału, ‰,
    im – spadek miarodajny linii energii, ‰,
 
υm – prędkość miarodajna, m/s:
 
     υ1 – prędkość początkowa (maksymalna):             , m/s,
     h – wysokość ciśnienia równa wysokości cieczy w płuczce, m,
     υ2 – minimalna prędkość płukania: υ2 = 0,8 m/s,
     n  –  współczynnik szorstkości kanału, s/m1/3.
Płuczki zaopatrzone są często w urządzenia do automatycznego spuszczania określonych objętości cieczy, jak np. płuczka lewarowa czy płuczka z naczyniem wywrotnym:
Rys.1 Schemat płuczki kanałowej lewarowej
Podnoszący się poziom wody w zbiorniku płuczki lewarowej (przy jej napełnianiu) wypiera powietrze w zamknięciu dzwonowym (rys. 1), z którego uchodzi ono rurką odpowietrzającą, aż do momentu gdy woda zostanie zassana do syfonu, przy maksymalnym wypełnieniu zbiornika płuczki. Wówczas woda płynie całym przekrojem syfonu gwałtownie opróżniając płuczkę. Trwa to do momentu przerwania ciągłości strugi – zapowietrzenia lewara, przy minimalnym poziomie cieczy w zbiorniku. W syfonie powinno pozostać zamknięcie wodne. Przelew nadmiarowy zapobiega przepełnieniu się płuczki w przypadku awarii urządzenia.
     Płuczka automatyczna z naczyniem wywrotnym, przedstawiona schematycznie na rysunku 2, jest najczęściej zasilana ciągłym dopływem wody do wywrotnego naczynia – zbiornika, który utrzymuje się w równowadze do momentu, aż środek ciężkości przemieści się poza oś naczynia. Wówczas następuje gwałtowny przechył i opróżnienie się zbiornika z wodą, po czym powraca on do pozycji wyjściowej.

Rys.2 Schemat płuczki kanałowej z urządzeniem wywrotnym.

Rozmieszczenie płuczek kanałowych

Odcinki kanałów wykonanie z przyczyn technicznych (np. kolizji z istniejącym uzbrojeniem terenu) o spadku dna ik mniejszym niż dopuszczalny hydraulicznie ikmin, wymagają częstego płukania (3÷6 razy na dobę). Efektywny zasięg fali płuczącej jest ograniczony zwykle do 100÷200 m. Dłuższe odcinki wymagają rozmieszczenia kilku płuczek na trasie kanału, gdy ik < ikmin

Przykłady sytuowania płuczek kanałowych w tzw. punktach węzłowych sieci, tj. połączeń kilku kanałów, sterowanych zasuwami bądź zastawkami do przemiennego płukania określonych odcinków kanałów, podano na rysunkach 3 i 4

Rys.3 i 4. Rozmieszczenie płuczek kanałowych w punktach węzłowych sieci.