Zawory antyskażeniowe budowa i zasady montażu
Zawory antyskażeniowe w zależności od sposobu montażu można dalej dzielić na:
– armaturę gwintową
– armaturę kołnierzową
z możliwością nadzoru lub bez. Armatura gwintowa wykonywana jest jako mosiężna, kołnierzowa z żeliwa sferoidalnego. Armatura gwintowa dostępna jest dodatkowo w wersji prostej i kątowej, z wbudowanym zaworem odcinającym lub bez zaworu. Poniżej omówię najczęściej spotykane rozwiązania.
Fot. Zawory antyskażeniowe firmy Caleffi.
Na ilustracji po prawej mamy kilka konstrukcji zaworów w wersji gwintowej firmy Caleffi. Na uwagę zwraca szczególnie zawór antyskażeniowy z zaworem odcinającym kulowym. Składa się on z: korpusu (1), zaworu
zwrotnego (2) i jeśli to konieczne z jednego lub dwóch króćców kontrolnych (3), które służą do sprawdzenia działania zaworu lub odwodnienia. Zawór zwrotny (2) wydziela dwie różne strefy: jedną od strony zasilania z sieci wodociągowej/na zasilaniu zaworu (A) drugą na zasilaniu instalacji wewnętrznej/wylocie zaworu (B). Pokażemy jego zasadę działania na kolejnych rysunkach.
Praca w normalnym trybie – W czasie normalnej pracy zawór zwrotny (2) automatycznie otwiera
się jeśli ciśnienie po stronie zasilania zaworu (A) jest wyższe niż po stronie wylotu (B).
Praca bez przepływu
Zawór zwrotny (2) zamyka się dzięki sile wywieranej przez sprężynę, kiedy ciśnienie na wylocie zaworu (B) osiąga wartość równą ciśnieniu na zasilaniu (A).
Spadek ciśnienia na wlocie
Zawór zwrotny (2) pozostaje zamknięty zapobiegając przepływowi zwrotnemu do sieci wodociągowej.
Zasada montażu zaworów tego typu nie wymaga instalowania filtrów. Zawór powinien być zamocowany zgodnie ze strzałką na korpusie z króćcami skierowanymi w dół. Jako miejsce, w którym zawór antyskażeniowy powinien być obligatoryjnie zamontowany wskazuje się punkt początkowy wewnętrznej sieci wodociągowej, tj. punkt za zestawem wodomierza głównego od strony instalacji. Schemat montażowy poniżej.
Izolator przepływów zwrotnych z obniżoną strefą ciśnienia typ BA (Caleffi).
Składa się z: korpusu (1); wkładu (2) zawierającego zawór zwrotny na wlocie (3) i zaworu zwrotnego na wylocie (4); urządzenia spustowego zintegrowanego z wkładem (5). Dwa zawory zwrotne dzielą urządzenie na trzy różne strefy, w każdej z nich panuje inne ciśnienie: strefa wlotowa (A), strefa środkowa, zwana też strefą obniżonego ciśnienia (B) i strefa wylotowa (C). Każda z nich wyposażona jest w króciec kontrolny służący do pomiaru ciśnienia.
Urządzenie spustowe (5) zlokalizowane jest w dolnej części strefy środkowej. Element zamykający jest połączony z membraną (6). Element wewnętrzny jest wypychany przez sprężyne (7). Membrana (6) oddziela strefę wlotową od
środkowej.
Rys. Praca z normalnym przepływem
Podczas normalnego przepływu obydwa zawory zwrotne (3 i 4) pozostają
otwarte, a ciśnienie w strefie środkowej (B) na skutek straty spowodowanej przez zawór zwrotny (3) jest zawsze niższe od ciśnienia wlotowego (A) o minimum 14 kPa. W tej sytuacji zespół złożony z elementu zamykającego (5) i membrany (6) jest wypychany ku dołowi dzięki sile spowodowanej różnicą ciśnienia po obu stronach membrany która jest większa od siły
wywieranej przez sprężynę (7). Zawór spustowy (5) utrzymywany jest w pozycji zamkniętej.
Praca bez przepływu
Zawory zwrotne (3) i (4) są zamknięte. Jeśli ciśnienie w strefie wlotowej (A) jest przynajmniej o 14 kPa większe od ciśnienia panującego w strefie środkowej (B) zawór spustowy (5) pozostaje zamknięty.
Spadek ciśnienia na wlocie
Zawory zwrotne (3 i 4) zostają zamknięte jeśli ciśnienie wlotowe (A) spadnie. W momencie, w którym różnica ciśnień pomiędzy strefą wlotową (A) i strefą środkową obniżonego ciśnienia (B) spadnie poniżej 14 kPa zawór spustowy (5) zostanie otwarty. Stanie się tak wskutek tego, że siła spowodowana
różnicą ciśnienia, wywierana od góry na membranę (6) zacznie być mniejsza od siły wywieranej w przeciwnym kierunku przez sprężynę (7). Otwarcie zaworu spustowego powoduje całkowite opróżnienie strefy środkowej z cieczy. Po powrocie do warunków normalnego przepływu (ciśnienie wlotowe (A) jest wyższe od ciśnienia wylotowego (C)) zawór spustowy (5) zamyka się, a izolator powraca do stanu wyjściowego i jest gotowy do dalszej pracy.
Wzrost ciśnienia na wylocie
Jeśli ciśnienie w strefie wylotowej (C) jest wyższe niż w strefie wlotowej (A) wówczas zawór zwrotny (4) zamyka się i nie dopuszcza do powrotu wody do sieci wodociągowej. W przypadkach, gdy wystąpi awaria uszczelnień zaworu zwrotnego (4) lub w przypadku nieszczelności wewnętrznych, spowodowanych nagromadzonym zanieczyszczeniami, izolator przepływów zwrotnych zawsze będzie
w stanie rozłączyć hydraulicznie obie części instalacji poprzez otwarcie zaworu spustowego i zrzut wody do kanalizacji. Izolator przepływu został zaprojektowany w taki sposób aby zapewnić zabezpieczenie instalacji w każdych warunkach.
Zawory typu BA zgodnie z wymogami powinny mieć zamocowany na wlocie filtr zanieczyszczeń zgodnie ze schematem.
Wiele konstrukcji zaworów (w tym opisywana powyżej firmy Caleffi) posiada filtr wbudowany.
Zawory w wersji kołnierzowej
Fot. Zawory antyskażeniowe firmy Jafar. Od lewej typ EA, typ BA.
Ogólne zasady montażu
Rys. Minimalne odległości zaworu wersji BA od posadzki i sufitu podane są w instrukcjach DTR. Tutaj wytyczne dla zaworu firmy ZETKAMA fig. 405.
1. Zawory antyskażeniowe się należy instalować w łatwo dostępnym i dobrze wentylowanym miejscu w budynku, nie narażonym na zalanie. Dopuszcza się montaż podziemny, w specjalnych wentylowanych komorach
2.Komory robocze powinny być umiejscowione z dala od obszarów zagrożonych powodzią lub zalaniem, biorąc zawsze pod uwagę maksymalny poziom wody jaki może osiągnąć w przypadku częstych powodzi.
3. Zawór powinien znajdować się w miejscu umożliwiającym swobodny montaż i demontaż. Miejsce instalacji powinno zapewniać swobodny dostęp w przypadku prac serwisowych, czy naprawczych zaworu.
4. Zawór powinien być zainstalowany w taki sposób, aby w przypadku otwarcia zaworu spustowego, komora środkowa została opróżniona w wyniku grawitacji.
5. W przypadku dokonywania testów za pomocą urządzenia testującego, należy upewnić się, że manometry powinny znajdować się na tej samej wysokości, w celu zapewnienia prawidłowego pomiaru i odczytu różnicy ciśnień
6. Zawór nie powinien być stosowany w sytuacji zagrożenia wydzielania szkodliwych dla zdrowia oparów. Oprowadzana woda przez zawór nie powinna być szkodliwa dla środowiska: w sytuacjach, których może dojść do takiej sytuacji, należy zgłosić zaistniały problem odpowiednim służbom zdrowia.
7. Instalacja odbierającą wodę z komory pośredniej zlokalizowana poniżej koszyka spustowego i sieć kanalizacyjną musi posiadać średnicą odpowiednią do średnicy nominalnej zaworu.