Wymagania odnośnie certyfikacji instalatorów odnawialnych źródeł energii zostały wprowadzone Ustawą z dnia 26 lipca z 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, następnie zmodyfikowane Ustawą o OZE z dnia 3 kwietnia 2015 r. Zgodnie z ww. dokumentami, certyfikat instalatora OZE potwierdza kwalifikacje do instalowania następujących odnawialnych źródeł energii:
– Systemów fotowoltaicznych
– Kotłów na biomasę
– Słonecznych systemów grzewczych
– Pomp ciepła
– Płytkich systemów geotermalnych
Każda z powyższych kwalifikacji nadawana jest oddzielnie i wymaga osobnego certyfikatu. System certyfikacji instalatorów OZE został wprowadzony w całej Unii Europejskiej. Certyfikat nadany w jednym z krajów członkowskich jest honorowany we wszystkich państwach EU. W naszym kraju certyfikacją instalatorów OZE zajmuje się Urząd Dozoru Technicznego.
Kto może ubiegać się o certyfikat?
Aby uzyskać certyfikat instalatora odnawialnych źródeł energii, instalator musi spełnić szereg wymagań. Wymagania te rozdzielono na dwie grupy:
I. instalatorów, którzy ukończyli szkolenie w akredytowanym ośrodku szkoleniowym i zdali egzamin,
II. instalatorów posiadających wykształcenie zawodowe w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej lub wykształcenie wyższe w określonej specjalności lub na określonym kierunku.
Aby uzyskać certyfikat, instalatorzy zaliczający się do grupy I muszą spełnić warunki wynikające z zapisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii.
Zgodnie z art. 136 ust. 3 ustawy „Certyfikat może być wydany instalatorowi, który:
1. posiada:
pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
dokument potwierdzający kwalifikacje związane z instalowaniem urządzeń lub instalacji sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych lub
udokumentowane trzyletnie doświadczenie zawodowe w zakresie instalowania lub modernizacji urządzeń i instalacji sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych, lub
świadectwo ukończenia co najmniej dwusemestralnych studiów podyplomowych lub równorzędnych, których program dotyczył zagadnień zawartych w zakresie programowym szkoleń określonym w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Energii w sprawie szczegółowych warunków udzielania akredytacji organizatorom szkoleń w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz szkoleń i egzaminów dla osób ubiegających się o wydanie lub przedłużenie ważności certyfikatu, lub
zaświadczenie o ukończeniu szkolenia u producenta danego rodzaju instalacji odnawialnego źródła energii, które w części teoretycznej i praktycznej zawierało zagadnienia w zakresie projektowania, instalowania, konserwacji, modernizacji i utrzymania w należytym stanie technicznym instalacji odnawialnego źródła energii;
2. nie był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów i obrotowi gospodarczemu;
3. ukończył szkolenie podstawowe dla osób ubiegających się o wydanie certyfikatu instalatora mikroinstalacji lub małej instalacji, poświadczone zaświadczeniem, przeprowadzone przez akredytowanego przez UDT organizatora szkoleń w zakresie dotyczącym instalowania danego rodzaju odnawialnego źródła energii;
4. złożył z wynikiem pozytywnym egzamin przeprowadzony przez komisję egzaminacyjną powołaną przez Prezesa UDT, odpowiednio dla danego rodzaju odnawialnego źródła energii, nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia ukończenia szkolenia podstawowego.
Instalatorzy zaliczający się do grupy II mogą uzyskać certyfikat bez odbycia szkolenia i bez przystępowania do egzaminu, po spełnieniu warunków podanych w art. 136 ust. 4 ustawy, tzn. muszą posiadać:
– dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wydany na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty lub
– dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku lub w specjalności w zakresie instalacji odnawialnego źródła energii albo urządzeń i instalacji sanitarnych, elektroenergetycznych, grzewczych, chłodniczych, cieplnych i klimatyzacyjnych lub elektrycznych.
– pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzystać z pełni praw publicznych, oraz nie być skazanym prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów i obrotowi gospodarczemu.
Wniosek o wydanie certyfikatu należy złożyć w wybranym oddziale terenowym UDT. Wypełniony wniosek można wysłać pocztą, drogą elektroniczną przez ePUAP (opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym albo profilem zaufanym ePUAP) lub złożyć osobiście.
Co daje certyfikat?
Uzyskanie certyfikatu jest równoznaczne do wpisania instalatora do ogólnopolskiej bazy potwierdzającej posiadaną wiedzę i umiejętności w zakresie montażu odnawialnych źródeł energii. Jednocześnie honorowanie certyfikatu na terenie całej UE ułatwia pozyskiwanie środków finansowych, uczestnictwo w publicznych przetargach, kredytowanie inwestycji, itp. To także prestiż i wyróżnienie na tle konkurencji. Poniżej wzór certyfikatu:
Jak wygląda egzamin, kto może go zdawać?
Do egzaminu na certyfikowanego instalatora OZE może przystąpić osoba która ukończyła szkolenie w zakresie danej umiejętności w ośrodku szkoleniowym posiadającym akredytację UDT. Egzamin składa się z dwóch części:
1) teoretycznej – obejmującej test składający się z 24 pytań testowych;
2) praktycznej – obejmującej 3 pytania o charakterze problemowym.
a) pytania testowe zawierają po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa,
b) pytania o charakterze problemowym wymagają rozwiązania w sposób opisowy lub praktyczny, w szczególności
poprzez stworzenie instrukcji wykonania określonych czynności lub prac instalacyjnych, lub podanie rozwiązania
wraz z uzasadnieniem zawierającym wskazanie właściwego dokumentu odniesienia, jeżeli ma zastosowanie,
oraz wskazanie niezbędnego wyposażenia technicznego, w szczególności kontrolno-pomiarowego.
Część teoretyczna egzaminu trwa 60 minut, a część praktyczna – 90 minut. Rozwiązania pytań egzaminacyjnych są oceniane według kryterium poprawności, na podstawie którego przyznawana jest odpowiednia ilość punktów:
1) w przypadku pytań testowych:
a) odpowiedź prawidłowa – 1 punkt,
b) odpowiedź nieprawidłowa lub brak odpowiedzi – 0 punktów;
2) w przypadku pytań o charakterze problemowym – punkty w skali od 0 do 10, z gradacją co 0,5 punktu.
1. Wynik łączny egzaminu określa się jako „pozytywny” lub „negatywny”.
2. Wynik egzaminu jest pozytywny, jeżeli zdający:
1) w części teoretycznej uzyska co najmniej 15 punktów oraz
2) w części praktycznej uzyska co najmniej 6 punktów za każde pytanie o charakterze problemowym.
Nie można np. nie odpowiedzieć w części praktycznej na jakiekolwiek postawione pytanie.
Jak długo jest ważny certyfikat?
Certyfikat jest wydawany na 5 lat, jego ważność można przedłużyć na wniosek instalatora i po spełnieniu przez niego określonych wymagań.
Prezes UDT przedłuża ważność certyfikatu na okres kolejnych 5 lat, jeżeli instalator:
1) spełniania warunki, o których mowa w art. 136 ust. 3 lub 4;
2) ukończył, w terminie 12 miesięcy poprzedzających dzień upływu ważności certyfikatu, szkolenie przypominające;
3) zainstalował, poddał modernizacji lub utrzymuje w należytym stanie technicznym co najmniej pięć mikroinstalacji, małych instalacji lub instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW.
Wniosek o przedłużenie ważności certyfikatu składa się do Prezesa UDT w terminie 30 dni przed dniem upływu ważności certyfikatu. 2. Wniosek o przedłużenie ważności certyfikatu zawiera dane określone w art. 138 ust. 1. Do wniosku dołącza się:
1) oświadczenie o spełnianiu warunków, o których mowa w art. 136 ust. 3 lub 4;
2) zaświadczenie wydane przez akredytowanego organizatora szkoleń o ukończeniu, w terminie 12 miesięcy poprzedzających dzień upływu ważności certyfikatu, szkolenia przypominającego;
3) wykaz zainstalowanych, poddanych modernizacji lub utrzymywanych w należytym stanie technicznym co najmniej pięciu mikroinstalacji, małych instalacji lub instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW potwierdzających ciągłość jego pracy, zawierający w szczególności: a) wskazanie miejsca lub miejsc zainstalowania instalacji, b) opis mikroinstalacji, małej instalacji albo instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW, w szczególności jej rodzaj i moc zainstalowaną elektryczną, z określeniem rodzaju wykonanych czynności;
4) oświadczenie o następującej treści: „Świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny oświadczam, że dane zawarte we wniosku o przedłużenie ważności certyfikatu są kompletne i zgodne z prawdą.”; klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Jeżeli we wniosku nie wskazano adresu instalatora i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, wniosek pozostawia się bez rozpoznania.