Montaż umywalek

Podejścia wodociągowe i kanalizacyjne pod umywalkę

       Umywalka jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej znanych przyborów sanitarnych. Pomimo to, wysokość jej montażu wzbudza wśród instalatorów wiele kontrowersji.  Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlano Montażowych, cz. II „Instalacje sanitarne i przemysłowe”, określają wysokość montażu umywalki na 75-80 cm dla dorosłych i 60 cm dla dzieci (w przedszkolach). Tymczasem w Unii Europejskiej zakres wysokości montażu umywalki jest inny i wynosi 85-90 cm . Skąd takie różnice?

            Otóż korzystanie z umywalki zachodzi w pozycji stojącej; aby użytkownik nie musiał   przy myciu rąk się pochylać, wysokość montażu miski umywalkowej musi uwzględniać wysokość użytkownika (Tabela 1).

Tabela 1 Wysokość montażu umywalki w zależności od wzrostu użytkownika

Normy krajowe dotyczą głównie populacji z lat 60-tych i 70-tych, kiedy średnia wzrostu nie przekraczała w Polsce 160cm (mężczyźni i kobiety). Tymczasem dzisiaj, nawet młodzież szkół średnich znacznie przewyższa tę granicę. Montowanie umywalki na wysokości mniejszej niż 80 cm nie ma więc logicznego sensu. Natomiast montaż na wysokościach większych od 85 cm powinien być każdorazowo uzgadniany z lokatorem. Dla wielu osób 90 cm to zbyt dużo, zważywszy na fakt, że wśród lokatorów prawie zawsze znajdują się dzieci. Dodajmy też, że od wysokości montażu miski umywalkowej zależą także wysokości zamocowania podejść. Obie wartości trzeba więc ze sobą korelować. Prześledźmy poniżej kilka charakterystycznych przypadków. Dla ułatwienia obliczeń przyjęto montaż umywalki na wysokości H=850 mm.

Umywalka z baterią stojącą 

            Bateria stojąca umywalkowa łączona jest z instalacją poprzez zawory kątowe, przy użyciu rurek miedzianych lub wężyków w stalowym oplocie. W obu wypadkach zawory powinny znajdować się pod umywalką, nieco powyżej odpływu kanalizacyjnego  . Rozstaw zaworów kątowych (Wc-Wz), musi uwzględniać sposób zamocowania syfonu. Możemy tutaj przyjąć następujące wielkości:

–          80-100 mm dla syfonów zasłoniętych półpostumentem 

–          100-150 mm dla syfonów odkrytych 

–          200-300 mm dla umywalki zamocowanej na postumencie (Rys. 3), zawory kątowe powinny się wtedy znajdować poza postumentem.

Wysokość montażu oczek pod zawory kątowe licząc od posadzki, zależy od wysokości montażu umywalki i długości wężyków bądź rurek miedzianych przy baterii. W większości przypadków należy przyjmować różnicę   H-W = 300 mm,  czyli wysokość zaworów od posadzki  wyniesie:

W= H-300 = 850-300 = 550 mm

W praktyce, przy umywalkach stojących na postumencie, zawory powinniśmy umieścić nieco wyżej z uwagi na większy ich rozstaw. Maksymalna wysokość zaworów od podłogi nie może być jednak w tym wypadku większa, niż wysokość montażu umywalki H pomniejszona o wysokość samej umywalki „h”. Ta ostatnia wielkość dla większości oferowanych na rynku modeli umywalek nie przekracza 200 mm, czyli:

W_max = 850 – 200 = 650 mm

Odpływ z umywalki łączony jest z kanalizacją poprzez syfon umywalkowy. Przy podejściach skrytych w ścianie, jedynym widocznym elementem kanalizacji jest „oczko” odpływowe. Aby montaż syfonu w przyszłości odbył się bez problemu, oczko musi znajdować się idealnie w osi przyboru. W przeciwnym przypadku konieczne będzie zastosowanie syfonu przegubowego, który jest z reguły kilka razy droższy.

Wysokość montażu odpływu możemy obliczyć ze wzoru:

A= H – (h + m + g)

Gdzie:    A-  wysokość przyłącza kanalizacyjnego licząc od posadzki

m-    wysokość tzw. kompletu odpływowego, czyli elementu odpływowego dostarczanego w zestawie z baterią stojącą, służącego do zamocowania półsyfonu (dla większości konstrukcji możemy przyjąć  m  = 50 mm),

g-      zakres regulacji wysokości syfonu 50-230 mm (średnio można przyjąć

100 mm),

A= 850 – (200 + 50 + 100) = 500 mm

            Jeśli bateria stojąca nie ma w swojej konstrukcji kompletu odpływowego i do umywalki zostanie podłączony zwykły syfon, obliczoną wartość należy zwiększyć o 50 mm. Pamiętajmy, aby wysokość odpływu nie przewyższała nigdy wysokości montażu zaworów kątowych. Minimalna tolerancja powinna wynosić w tym przypadku 20-50 mm ( w zależności od rozstawu zaworów).

Umywalka z baterią stojącą narożną  

            Przy małych umywalkach często stosowanym rozwiązaniem jest umieszczenie baterii  w rogu umywalki . Podejście wodociągowe, czyli zawory kątowe nie muszą się tutaj znajdować w osi przyboru, zaleca się nawet zamocowanie ich bezpośrednio pod baterią. Wysokość montażu oczek możemy przyjąć 50 mm powyżej przyłącza kanalizacyjnego, z rozstawem 80 mm. Oczka powinny być tak wytrasowane, aby zawory, po zamontowaniu nie wychodziły poza obręb umywalki. 

Umywalka z baterią ścienną  

            To coraz rzadziej spotykane rozwiązanie w naszych mieszkaniach. Umieszczenie baterii na ścianie powyżej umywalki powoduje szybsze zanieczyszczenie przyboru, nie pozwala też na zamontowanie bezpośrednio nad umywalką lustra. Zaletą jest większa odległość wylewki od miski umywalkowej pozwalająca nabrać wody do wiadra, czy spłukać włosy. Bateria ścienna umywalkowa zgodnie z wytycznymi WTWiO powinna być montowana na wysokości 25-35 cm, licząc od oczek podejść czerpalnych do górnej krawędzi miski przyboru .  W kraju przyjęło się dodatkowo, że bateria taka powinna mieć górną wylewkę. I tu pojawia się problem. Umieszczenie górnej wylewki na tak dużej wysokości nad przyborem powoduje, że woda wypływająca z baterii rozchlapuje się na misce umywalki. Pewną poprawę tej sytuacji uzyskamy co prawda instalując na wylewce perlator,  jednak nadal, przy większym strumieniu, lub zapowietrzonym kranie możemy zostać obryzgani wodą.

            Normy europejskie dopuszczają montaż baterii ściennej nawet poniżej 200 mm nad przyborem oraz zarówno górną jak i dolną wylewkę. W tym drugim rozwiązaniu odległość wylewki od górnej krawędzi miski umywalkowej wynosi zaledwie od 100-200 mm, dzięki czemu problem rozchlapywania wody nie istnieje.

            Skupmy się jednak na normach krajowych i spróbujmy sprecyzować poszczególne wysokości montażowe.

            Wysokość montażu oczek czerpalnych przyjmijmy raczej w dolnej granicy, stąd wielkość „W” w naszym przypadku wyniesie:

                                                           W = H + 250 = 850 + 250 = 1100 mm

            Oczka powinny być wytrasowane w osi umywalki z rozstawem 150 mm. Pamiętajmy,  aby oczka znalazły się bezwzględnie na tej samej wysokości. Warto w tym wypadku użyć płytki montażowej ze stałym rozstawem oczek. Uzyskamy dzięki temu gwarancję, że przyłącza wody zimnej i ciepłej będą idealnie „patrzyły” ze ściany, co jest niezbędnym warunkiem prawidłowego zamontowania baterii.

            Przypominam, że baterie ścienne montowane są za pośrednictwem tzw. krzywek, lub inaczej nypli mimośrodowych. Łączniki te pozwalają na wyregulowanie rozstawu przyłączy   w zależności od typu baterii w przedziale ± 20mm . Przy zamocowaniu podejść z rozstawem wstępnym 150 mm, dzięki krzywkom możliwe jest więc zamontowanie baterii o rozstawie 130-170 mm. W praktyce, większość oferowanych na rynku modeli baterii ściennych ma rozstaw   145-165 mm, a więc w zupełności mieszczący się w naszych kalkulacjach. Dodajmy, że krzywkami możemy (w niewielkim stopniu) regulować także wysokość montażu baterii.

            Wysokość montażu podejścia kanalizacyjnego jest identyczna jak przy baterii stojącej. Zgodnie z obliczeniami przeprowadzonymi powyżej – wartość A na (Rys. 5) wyniesie więc:

–          około 500 mm dla syfonu podłączonego do półsyfonu (rozwiązanie rzadko stosowane, wymaga użycia półsyfonu z ręczną dźwignią, 

–          około 550 mm, dla zwykłego syfonu.

Umywalka z baterią stojącą wielootworową 

            Bardziej wymagający użytkownicy często decydują się na ekskluzywną baterię umywalkową stojącą z osobnymi uchwytami do wody zimnej i ciepłej. Bateria taka wymaga specjalnych umywalek z trzema otworami montażowymi (Fot. 7). Teoretycznie, dodatkowe otwory montażowe w umywalce możemy tutaj wykonać sami. Odwracając przybór, z pewnością zauważymy dwa charakterystyczne wgłębienia w porcelanie. Producenci umywalek pozostawiają je dla domowych majsterkowiczów, podobno wystarczy ostry przecinak i trochę odwagi. Praktyka jednak jest mniej różowa, jedno nieprecyzyjne uderzenie i możemy uszkodzić cały przybór, dlatego osobiście polecam kupić w tym wypadku umywalkę z otworami wykonanymi fabrycznie.

Rys. Bateria umywalkowa trzyotworowa. Ozn: 1-wylewka, 2-popychacz do automatycznego korka, 3-pokrętło wody ciepłej, 4-nakrętka kapturowa, 5- wężyk elastyczny, 6-zawór kątowy, 7-zestaw odpływowy

            Bateria umywalkowa trzyotworowa składa się z wylewki i dwóch głowic odcinających wodę, połączonych z wylewką w sposób sztywny, pod obrzeżem przyboru  . Głowice posiadają na podejściach wodociągowych najczęściej nakrętki kapturowe z gwintem ½”; połączenie z instalacją można więc wykonać wężykiem z gwintem zewnętrznym ½” lub wężykiem z nakrętką, za pośrednictwem dodatkowego nypla. Na ścianie, pod umywalką powinniśmy przewidzieć zawory odcinające kątowe. Jednak wyjątkowo nie montujemy tutaj typowych zaworów pod baterię stojącą z gwintem 3/8”, a zawory kątowe do dolnopłuka, z gwintem zewnętrznym ½”, od razu dopasowanym do nakrętki kapturowej wężyka. Wężyki należy już dokupić osobno; wystarczą nam w zupełności wężyki o długości 30 cm.

            Miejsce rozmieszczenia oczek pod zawory kątowe powinno być w miarę możliwości jak najmniej widoczne dla obserwatora. Przy wysokości montażu umywalki 850 mm, wysokość podejść wodociągowych winna wynieść około 600-650 mm z rozstawem od 150-250 mm.  Największy rozstaw stosujemy tradycyjnie dla umywalek zamocowanych na postumencie.

            Podejście kanalizacyjne wykonujemy w osi przyboru na wysokości 500-550 mm od posadzki.

 

Rys. Zestaw montażowy do umywalki

Montaż na zaczepach – umożliwia szybie założenie jak i zdjęcie umywalki. W tym wypadku na ścianie mocowane są specjalne uchwyty na które zachodzą później zaczepy umywalkowe, regulowane kluczem imbusowym.

Konsole i wsporniki – wykonywane są obecnie często dla modeli umywalek ze szkła, corianu, itp. Konsola pełni tutaj często funkcje dekoracyjną i użytkową (np. służy do powieszenia ręcznika).

Fot. Umywalka z konsola i nogami

Montaż umywalki na blacie

Blat  montażowy – to obecnie bardzo popularne rozwiązanie, szczególnie w dużych łazienkach. Umywalka może być w tym wypadku zamocowana bezpośrednio na blacie, w blacie lub pod blatem. We wszystkich przypadkach wymaga się uszczelnienia przestrzeni pomiędzy umywalką i blatem przy użyciu silikonu.

Rys. Różne warianty montażu umywalki. A- na blacie, B- w blacie, C- pod blatem

Planowanie małych umywalek w sanitariacie

Rys. Minimalne wymiary sanitariatu dla muszli z dolnopłukiem i muszli kompaktowej.