Przydatność wód stojących dla wodociągów zależy od ich głębokości położenia, zawartości tlenu, rodzaju dna, itd.
Najlepsze wody dla celów wodociągowych maja zbiorniki położone w górach. W zbiorniku można wyróżnić 3 strefy:
· strefa przybrzeżna (litoralna) o głębokości do 2 m, penetrowana przez promieniowanie słoneczne, zarastająca, zawierająca rozkładające się części obumarłych roślin na dnie i zmącające wodę osady denne – nie nadaje
sie do poboru wody na cele wodociągowe,
– strefa przydenna gromadząca osady, które podlegają rozkładowi (pogorszenie jakości), grubość tej warstwy wynosi do 2 m ponad dnem – woda nie nadaje sie do poboru na cele wodociągowe,
– strefa pelagiczna obejmuje przestrzeń zbiornika ograniczoną strefą przydenną i przybrzeżną – woda nadaje się na cele wodociągowe.
Cechą ujemną wód stojących jest ich zarastanie będące wynikiem nadmiernych ilości związków biogennych (zawierających azot i fosfor). Zmienia to w sposób zasadniczy jakość zgromadzonej w zbiorniku wody. Wody sa ujmowane za pomocą obiektów i urządzeń charakterystycznych dla każdego rodzaju ujmowanej wody.
Ujęcia wód powierzchniowych stojących ze względu na jakość wody i falowanie
powierzchni powinno być zakładane na głębokości od 5,0 do 15,0 m pod zwierciadłem wody,
a ze względu na opadające zawiesiny i obumarłe organizmy roślinne i zwierzęce od 3,0 do 6,0
m ponad dnem.
Ujęcia wody z jezior naturalnych to: ujęcia denne (za pomocą czerpni stojakowej),
brzegowe i przegubowe. Ujęcie za pomocą czerpni stojakowej stosowane jest dla jezior głębokich (wlot wykonany
w kształcie leja zaopatrzonego w kratę rzadką).
Rys. Ujęcie denne za pomocą czerpni stojakowej. Ozn. 1-czerpnia, 2-pompownia, 3-przeówd ssawny, 4-przewód tłoczny
Ujęcie przegubowe wykonane jest zazwyczaj z dwóch rurociągów zakończonych koszem ujmującym. Za pomocą podnośnika można regulować położenie czerpni dostosowując je do aktualnego stanu wody w jeziorze.
Rys. ujęcie przegubowe dla zbiorników o dużych wahaniach poziomu wody. a- zagłębienie regulowane za pomocą liny i windy, b- za pomocą pływaka
Do ujmowania wody ze zbiorników sztucznych stosowane jest ujęcie zaporowe (ujęcie szybowe w korpusie zapory). Wloty czerpalne umieszczane są na kilku poziomach odpowiadających charakterystycznym stanom wody w zbiorniku.
Rys. Ujęcie wody na zbiorniku sztucznym (zaporowe). Ozn. 1- ujęcia na różnej wysokości zapory, 2- rurociąg grawitacyjny, 3- korpus zapory, 4- szyb kontrolny, 5- zasuwy