Spływ, przepływ, odpływ

Spływ powierzchniowy

 To wszystkie wody spływające po powierzchni ziemi. Wielkość i szybkość spływu wód zależy od:

– spadku (nachylenia) powierzchni

– chłonności podłoża

– wielkości opadów

– ukształtowania koryta cieku (np. meandrowe, proste)

Ze względu na spadek terenu cieki w Polsce dzieli sie na:

– nizinne o spadku <0,5‰

– wyżynne o spadku 0,5-3‰

– górskie >5‰

Wody spływające ciekami różnych rzędów tworzą sieć rzeczną, która zasilana większe zbiorniki wodne zwane morzami lub oceanami (Rys)

Parametrem charakteryzującym spływ powierzchniowy jest przepływ określający ilość wody w m³/h lub w m³/s

spływającej korytem cieku.

Przepływ, czyli debit (Q) określa zasoby (masę) wody w rzece Jest to ilość wody, przepływająca przez przekrój koryta w jednostce czasu. Praktycznie parametr ten oblicza się mnożąc podaną w metrach [m] szerokość (w) i głębokość (d) koryta przez wyrażoną w metrach na sekundę [m/s] prędkość przepływu (v):

Q = w x d x v [m3/s]  

Przykładowe wartości tego parametru dla różnych rzek są następujące:

                                   Missisipi – 1,7∙10⁴ [m³/s]

                                   Rzeka Świętego Wawrzyńca – 10⁴ [m³/s]

                                   Dunaj – 9,0∙10³ [m³/s]

                                   Wisła – 10³ [m³/s]

Przepływ nie jest stały. Na jego zmienność wpływa wiele czynników takich jak:

a)    czynnik klimatyczny (związany z dużą ilością opadów do warunków powodziowych włącznie lub intensywnym parowaniem w czasie długotrwałej suszy).

b)    czynnik litologiczny (przepuszczalność i porowatość/szczelinowatość gleby i skalnego podłoża).

c)    czynnik biologiczny (obecność lub brak szaty roślinnej i w konsekwencji większe lub mniejsze możliwości retencji wód).

d)  Czynnik hydrologiczny (zasilanie z dorzecza, jego wielkość, wydajność)