W artykule zostaną omówione narzędzia do lutowania rur miedzianych. W praktyce lutować można także rury ocynkowane, blachy stalowe, rynny miedziane i ocynkowane, itp. Każde z zastosowań i technik lutowniczych ma w tym wypadku swoje charakterystyczne rozwiązania.
Narzędzia do przygotowania koncówek rur i łączników
Lutowanie miekkie i twarde wymaga, aby koniec rury i wnętrze kielicha łącznika miedzianego były pozbawione tlenków. Usuwanie tlenków można prowadzić szrstkimi matriałami, zwykle wełną syntetyczną lub szczotkami metalowymi. Wełna syntetyczna sprzedawana jest w postaci prostokątnych czyścików. W firmie Rothenberger są to np. czyściki ROVLIES (rys.).
Zamiast czyścika z wełny, można stosować szczotki zewnętrzne wykonane w postaci pierścienia dopasowanego do konkretnej średnicy rury miedzianej. Jest to rozwiązanie znacznie droższe, ale zdecydowanie bardziej wytrzymałe.
Do czyszczenia wewnętrznej powierzchni kielichów kształtek lutowanych stosowane są szczotki wewnętrzne.
Lampy lutownicze
To najprostsze narzędzie do lutowania rur wykonane w postaci palnika z zamocowanym pojemnikiem na gaz. Określenie „lampa lutownicza” związane jest z kształtem narzędzia.
lampy lutownicze przeznaczone są z reguły tylko do lutowania miękkiego nie zapewniajac wystarczająco wysokiej temperatury płomienia. Stosowany jest w nich butan. Lampy posiadają najczęściej zapłonnik automatyczny piezoelektryczny, eliminujący potrzebą zapalania zapałek na budowie. W zależności od pojemności wkładu i ustawienia pomienia pozwalają na lutowanie od 30-60 minut. na rynku znajdziemy urządzenia firm:
TOPEX, ROTHENBERGER, DEXTER, itp. wkłady 190g z butanem.
SUPER FIRE 4
Palnik firmy Rothenberger mocowany na butli z zawirowywaczem płomienia, pozwaljący na uzyskanie bardzo wysokiej temperatury jak na taki sprzęt rzędu 950C. Moze być używany do lutowania twardego. Zapalacz piezoelektryczny, blokada pracy pozwalająca na swobodne operowanie płomieniem.
Palnik przewodowy z wymiennymi końcówkami
To już profesjonalne narzędzie do wielu zastosowań. moze byc uzyty do lutowania miękkiego a także podgrzewania papy dachowej, opalania itp. Ponizej palnik TURBOPROP firmy rothenberger z zawirowywaczem płomienia w komorze mieszania. palnik posiada inżektor zasysający powietrze do spalania umoiżliwia precyzyjna regulację temperatury płomienia. Przy zastosowaniu propanu możliwe uzyskanie temperatur powyżej 1600C.
Inne narzędzia
Lutownice elektryczne
Lutownice beztransformatorowe – przyłączane są bezpośrednio do sieci, pracują cicho, są lekkie i wydajne. Wyposażone są w szczęki i kabel z wtyczką do gniazdka. Nagrzewanie kielicha przebiega dość wolno, jak we wwzystkich tego typu urządzeniach. Przykładowe narzędzie firmy REMS o nazwie handlowej Hot Dog 2 nagrzewa się wstępnie około 5 minut, po czym jest gotowe do ciągłego użycia. Czas lutowania pojedynczego kielicha w zależności od jego średnicy trwa juz 10-30s. REMS Hot Dog 2 posiada podwójną szczękę, przednią dla rur 10-16mm i tylną 18-28mm. Sprzedawana jest w komlecie z lutem miekkim i topnikiem. Moc elektryczna 440W.
Lutownice transformatorowe – posiadają z reguły większą moc od beztransformatorowych, pozwalając lutować większe średnice rur miedzianych, nawet do 54mm. Moc lutownic dochodzi tutaj do kilku kW. na rynku znajdziemy co namniej dwa modele: ROTHENBERGER Rotherm 2000 o mocy elektrycznej 2000W, REMS Contact 2000 o identycznej mocy. Obie przeznaczone do lutowania miekkiego rur o srednicy do 54mm. Posiadaja 24 V transformator, zapewniają temperaturę rzędu 900C. Czas lutowania (REMS) dla przykładowej rury 18mm wynosi tylko 18s.
Fot ( u góry). Lutownica transformatorowa, przednie szczęki lutownicze wyposażone w chłodnice chroniące uchwyt przed przegrzaniem, kabel podłączeniowy o długości 2m i 4m kable lutownicze. Po prawej lutownica transformatorowa firmy REMS Contact 2000 o mocy 2kW. Wga obu urządzeń to odpowiednio 10,5 i 12,9kg.
Lutownice w zestwach mogą posiadac rózne rodzaje szczęk lutowniczych: pryzmowe, prętowe, itp. Najszybsze nagrzewanie powierzchni rurowych uzyskamy przy szczękach pryzmowych.
Poniżej budowa lutownicy transformatorowej. Ozn. 1. Elektroda pryzmatyczna 2 Elektroda prętowa 3 Przełącznik 4 Kleszcze 5 Śruby 6 Uchwyt z elektrodą pryzmatyczną 7 Śruba z łbem walcowym.
