Odbiór i serwis instalacji solarnych

WIADOMOŚCI WSTĘPNE
W przypadku instalacji solarnych zakres prac związanych z nadzorem jest znacznie mniej obszerny niż przy tradycyjnych instalacjach grzewczych. Należy jednak regularnie sprawdzać prawidłowość funkcjonowania instalacji, żeby zapewnić im długą eksploatację.
1. Kontrola. Kontrolę funkcjonowania instalacji solarnej powinien zasadniczo przejąć jej użytkownik. Regularna obserwacja często zapobiega poważniejszym awariom, a polega na:
·         kontroli wzrokowej kolektorów,
·         sprawdzeniu, czy ciśnienie mieści się w zakresie tolerancji,
·         ustaleniu, czy pompa pracuje przy dużym nasłonecznieniu,
·         obserwacji temperatury i sprawdzeniu, czy temperatura na zasilaniu odpowiada temperaturze na kolektorach.
2. Dozór. Dodatkowe bezpieczeństwo zapewnia regularny nadzór nad instalacją:
·         kontrola wzrokowa zasobnika solarnego, urządzeń regulacyjnych i zapewniających bezpieczeństwo oraz pompy i przewodów rurowych,
·         sprawdzanie funkcjonowania instalacji,
·         kontrola ochrony przed zamarzaniem,
·         kontrola ochrony antykorozyjnej (co 2 lata),
·         odczyt oraz ocena uzysku solarnego (jeśli zainstalowany został miernik).
Dla zapewnienia regularnego dozoru niezbędne jest przedstawienie użytkownikowi umowy nadzoru nad instalacją. Poza przyszłymi dochodami umowa ta zapewnia instalatorowi stały bezpośredni kontakt z klientem.
3. Protokół przeglądu. Prace wykonane w ramach przeglądu odnotowywane są w protokole. Możliwe jest między innymi sprawdzenie wydajności instalacji.
Usuwanie usterek
Każde zakłócenie w pracy instalacji ma swoją przyczynę. Szczególnie nieprzyjemne są te, za które odpowiedzialny jest instalator.
Źródła usterek
Usterki w pracy instalacji solarnej mają swoje źródła w błędach popełnianych na etapie projektowania, instalowania, uruchomienia oraz eksploatacji. Ich konsekwencją są reklamacje użytkownika oraz konieczność wprowadzania poprawek. Do najczęstszych należą:
·         brak odpowietrzenia w górnej części instalacji,
·         zacienienie miejsca, w którym znajduje się czujnik temperatury,
·         nieprawidłowe usytuowanie czujnika temperatury,
·         zacienienie kolektorów słonecznych,
·         zanieczyszczenie szyby kolektora,
·         brak uziemienia, odgromnika,
·         zastosowanie nieodpowiednich materiałów na dachu,
·         nieodpowiednie usytuowanie kolektorów na połaci dachowej,
·         nieszczelne przejścia dachowe,
·         zamiana gałęzi zasilania i powrotu,
·         przewymiarowana pompa,
·         nieodpowiednia izolacja cieplna przewodów,
·         izolacja przewodów nieodporna na oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego oraz opady,
·         nieprawidłowe usytuowanie lub/i osadzenie czujników temperatury w zasobniku,
·         zbyt wysoka koncentracja glikolu w cieczy solarnej,
·         nieprawidłowe nastawy regulatora,
·         zbyt niskie ciśnienie w instalacji,
·         napełnianie instalacji solarnej przy dużym nasłonecznieniu,
·         zebranie niedostatecznych informacji od klienta.
–    błędnie zaprojektowane naczynie wzbiorcze
–     błędnie dobrany zawór bezpieczeństwa
Zakłócenia w funkcjonowaniu instalacji
Nawet w pracy instalacji pochodzących od producentów o uznanej renomie nie można wykluczyć wystąpienia zakłóceń. Jeśli usterki nie są bezpośrednio widoczne, należy je rozpoznać, postępując w sposób usystematyzowany.
Poniżej wymieniono najczęściej występujące zakłócenia pracy instalacji wraz z ich najbardziej prawdopodobnymi przyczynami.
a.     straty ciśnienia w systemie:

– przecieki na śrubunkach, wymienniku ciepła, zaworze bezpieczeństwa, w miejscach lutowania,

– możliwe zadziałanie zaworu bezpieczeństwa w gorący dzień – wydostanie się pęcherzyków pary przez odpowietrznik, naczynie wzbiorcze bez ciśnienia albo ze zbyt małym,

– uszkodzenia w wyniku ujemnych temperatur;

b.    pompa solarna nie uruchamia się automatycznie:

– unieruchomiony regulator,

– osiągnięta lub przekroczona maksymalna temperatura zasobnika ustawiona na regulatorze,

– zbyt wysoka różnica temperatur ustawiona na regulatorze,

– zakłócenia w zasilaniu lub funkcjonowaniu regulatora,

– uszkodzony czujnik temperatury lub jego zasilanie,

– czujnik temperatury zainstalowany nieprawidłowo po gorącej stronie absorbera,

– parametry pompy niewłaściwie ustawione w regulatorze,

– pompa „zablokowana”;

c.   pompa nie uruchamia się w trybie ręcznym:

– pompa nie została zabudowana prawidłowo w obiegu solarnym,

– zasilanie pompy nie zostało prawidłowo podłączone,

– zakłócenie zasilania pompy,

– uszkodzona pompa;

b.    zmiana nastaw regulatora nie wywołuje skutków:

– regulator nie jest załączony,

– zakłócenia zasilania lub funkcjonowania regulatora,

– uszkodzenie (przerwa) kabla czujnika temperatury,

– nieprawidłowo podłączone czujniki temperatury,

– uszkodzenie czujnika temperatury;

c.     brak przepływu ciepła w obwodzie:

– zamknięte zawory odcinające lub zawór grawitacyjny,

– powietrze w instalacji (kolektory, przewody, wymienniki ciepła, pompa), zaparowane kolektory słoneczne,

– zakłócenia w funkcjonowaniu pompy, regulatora lub czujników temperatury,

– zatkany filtr osadnikowy, zaciśnięte przewody instalacji;

d.    zbyt wysokie różnice temperatur w obiegu solarnym:

– powietrze w obiegu solarnym,

– zbyt mały przepływ,

– zatkany obieg solarny (filtr osadnikowy);

e.     za wysoka różnica temperatury na zasilaniu, pompa załącza się późno:

– zbyt wysoka temperatura załączania albo różnica temperatury załączania pompy na regulatorze,

– czujnik temperatury wypadł lub wysunął się z tulei zanurzeniowej,

– czujnik temperatury usytuowany nieprawidłowo;

f.     zasobnik wychładza się zbyt szybko:

– za niskie wartości załączania i wyłączania na regulatorze,

– defekt regulatora,

– uszkodzona izolacja cieplna (mostki cieplne),

– nieprawidłowe podłączenia przewodów (mikrocyrkulacja ciepła w przewodach),

– wychładzanie poprzez obieg solarny w nocy (otwarty zawór antygrawitacyjny),

– przewody cyrkulacji nie wyłączone w nocy lub załączające się zbyt często,

– cyrkulacja grawitacyjna przez obieg grzewczy (zawór antygrawitacyjny otwarty lub zanieczyszczony),

– izolacja cieplna nie przylega w sposób właściwy;

g.    zbyt wysoka temperatura w zasobniku:

– za wysoka temperatura ustawiona na regulatorze,

– defekt regulatora;

h.     praca ciągła pompy:

– nie działają czujniki,

– nie działa regulator;

i.      pompa załącza się i wyłącza na przemian w sposób ciągły:

– wartości załączania i wyłączania ustawione na regulatorze zbyt blisko siebie (za mała histereza),

– nieprawidłowe usytuowanie czujników,

– czas wybiegu pompy w regulatorze niewystarczający;

j.      krople skondensowanej pary w kolektorach:

– niewystarczająca wentylacja kolektorów,

– zbyt małe nachylenie pola kolektorów,

– podczas deszczu woda dostaje się do wnętrza kolektorów,

– uszkodzone uszczelnienia kolektorów,

– nieszczelny absorber;

k.     obniżenie wydajności instalacji solarnej:

– powietrze w polu kolektorów, przewodach instalacji,

– zwiększenie zacienienia (np. przyrost drzew lub obiektów w sąsiedztwie),

– uszkodzenia powłoki absorbera,

– zaparowanie kolektorów,

– zbyt wysokie nastawy różnic temperatury w regulatorze,

– uszkodzenie pompy – obniżenie wydajności,

– zanieczyszczone wymienniki ciepła w wyniku osadzania się wapnia lub szlamu anodowego,

– powietrze w wymienniku ciepła,

– duże zanieczyszczenie szyb;

l.      dodatkowe źródło ciepła włącza się również w dni słoneczne:

– defekt regulatora,

– defekt pompy solarnej,

– zwłoka czasowa dodatkowego źródła ciepła ustawiona nieprawidłowo,

– usytuowanie czujnika temperatury w zasobniku nieprawidłowe,

– nieprawidłowo usytuowany króciec cyrkulacji,

– obniżenie ciśnienia albo powietrze w instalacji;

m.   pompa solarna pracuje znacznie mniej godzin (poniżej 800) niż jest godzin słonecznych w roku kalendarzowym:

– nieprawidłowo ustawione różnice temperatury w regulatorze,

– defekt regulatora,

– defekt czujników temperatury,

– zacieniony czujnik temperatury kolektorów,

– uszkodzony zawór antygrawitacyjny.

W oparciu o powyższe zestawienie instalator może dokonać właściwej diagnozy. Gdy zadba również o dobry kontakt z użytkownikiem instalacji, będzie to procentowało w przyszłości.
Częstotliwość przeglądów
– przeglądy raz w tygodniu
 
Kontrola szczelności instalacji
Przynajmniej raz w tygodniu należy sprawdzić ciśnienie panujące w instalacji nie poddanej działaniu promieniowania słonecznego. W przypadku znaczącego wzrostu bądź też spadku ciśnienia w porównaniu z wartością ujętą w projekcie należy sprawdzić dodatkowo:

– szczelność połączeń hydraulicznych

– szczelność urządzeń składowych instalacji (kolektora, zasobnika, grupy pompowe, naczynia przeponowego itp.

– poprawność działania zaworu bezpieczeństwa

Każdorazowe znaczące obniżenie ciśnienia w instalacji i usunięcie usterki z tym związanej należy łączyć z przeprowadzeniem próby ciśnieniowej.

Kontrola poprawności pracy pomp

Przynajmniej raz w tygodniu należy sprawdzić poprawność pracy pompy poprzez odczyt na regulatorze oraz przyłożenie ręki do urządzenia. Brak pracy pompy może być wywołany poprzez uszkodzenie samego urządzenia lub poprzez uszkodzenie regulatora. Usterka tego typu wymaga zgłoszenia producentowi urządzeń. Pozostawienie instalacji na dłuższy czas bez sprawnej pompy może doprowadzić do powstania nieodwracalnych uszkodzeń.

Kontrola poprawności pracy regulatora

Przynajmniej raz w tygodniu należy dokonać sprawdzenia poprawności pracy regulatora poprzez odczyt

danych oraz sprawdzenie raportu ewentualnych błędów. 

 
przeglądy raz na rok
 
– Kontrola stanu płyty kolektora pod względem ewentualnych zaparowań. Sprawdza się wizualnie stan płyty absorbera, czy nie ma widocznych zmian barwy i nalotów. Odstępstwa od normy należy sfotografować i wysłać producentowi w celu konsultacji.

 
– Kontrola obudowy kolektora pod względem uszkodzeń mechanicznych

Należy sprawdzić stan szyby, obudowy oraz króćców przyłączeniowych. W przypadku wystąpienia jakiegokolwiek uszkodzenia należy wykonać dokumentację zdjęciową i powiadomić producenta.
– Kontrola szczelności połączeń hydraulicznych

Należy sprawdzić wszelkie połączenia pod względem szczelności. Brak szczelności wiąże się

w pojawieniem zielonych pozostałości glikolu w miejscu wycieku. Wszelkie nieszczelności

należy niezwłocznie usunąć, po czym należy instalację poddać próbie ciśnieniowej i ponownemu napełnieniu nośnikiem ciepła.

Kontrola stanu izolacji termicznej przewodów

W przypadku widocznych uszkodzeń izolacji termicznej, należy dokonać wymiany uszkodzonych części. Zaleca się, aby w przypadku częstych uszkodzeń izolacji wykonać dodatkowe zabezpieczenie w postaci samoprzylepnej folii aluminiowej lub zabezpieczyć izolację płaszczem z blachy aluminiowej (dzioby ptaków)

Kontrola zestawów montażowych

Każdorazowo podczas corocznego przeglądu należy zwrócić uwagę na stan zestawów montażowych. W przypadku pojawienia jakichkolwiek wątpliwości co do stanu wytrzymałości całej konstrukcji, należy niezwłocznie poinformować producenta.

Kontrola czujników temperatury

Należy sprawdzić poprawność zanurzenia czujników temperatury w tulejach. Złe umieszczenie lub poluźnienie czujnika może w znacznym stopniu zakłócić poprawną pracę instalacji.

Kontrola stanu nośnika ciepła

Należy dokonać nieznacznego upuszczenia płynu z instalacji, po czym poddać go badaniu

wytrzymałości na niskie temperatury oraz oględzinom ogólnym. Badanie odporności należy wykonać jedynie profesjonalnym sprzętem w postaci refraktometru, itp. W przypadku gdy temperatura zamarzania różni się od temperatury pierwotnej ujętej w projekcie, a w płynie nie ma jakichkolwiek zanieczyszczeń czy zawiesin, należy jedynie zmieszać używany dotąd płyn z koncentratem tak, aby osiągnąć wymagane zabezpieczenie na działanie mrozu. W przypadku gdy w płynie znajdują się zanieczyszczenia i zawiesiny, należy każdorazowo go wymienić na nowy.

 
Raz na 2-3 lata
Wymiana anody magnezowej w zasobniku ciepłej wody.
 
Raz na 5 lat
Wymiana płynu solarnego.