Klucze do montażu rur są jednym z podstawowych narzędzi montera. Od ich jakości zależy efektywność pracy, a często wręcz jej powodzenie. Nie każdym kluczem da się odkręcić starą, zardzewiałą instalację, czy zamocować rurę w wąskiej przestrzeni. Poniżej przedstawiam wszystkie spotykane na rynku krajowym klucze rurowe z krótkim wyjaśnieniem ich podstawowego zastosowania. Uwaga ! – nazewnictwo jest sugestią stosowaną przez firmy producenckie i może się różnic od przyjętych zwyczajowo nazw.
Klucze rurowe szwedzkie
Zbudowane są z dwóch fabrycznie połączonych ze sobą części z niewymiennymi szczękami. Docisk klucza do rury jest ręczny i wymaga dość dużego wysiłku ze strony montera. Regulacja rozstawu szczęk odbywa się za pomocą radełkowanej nakrętki. Jest to najsłabsza część konstrukcyjna, często ulęgająca uszkodzeniu, co prowadzi do „nie trzymania szczęk”. Klucze szwedzkie produkowane są jako klucze typu „S” zwane też szczupakiem, klucze 90°, klucze 45°, jak też klucze do armatury ze szczękami gładkimi lub ze specjalną nakładką.
Fot. 1 Klucze szwedzkie od góry: klucz 45, klucz 90, klucz typu S, klucz do armatury. Pod kluczami podstawowe dane dotyczące wielkości i wagi (RIDGID).
Klucze szwedzkie produkowane sa o różnym rozmiarze w zależności od średnic przykręcanych rur. najmniejsze klucze 1″ stosowane sa dla rur o średnicy do 35mm, największe o rozmiarze 4″ dla rur o średnicy zewnętrznej 125-130mm. Klucze do armatury jak pokazany na zdjęciu model firmy ROTHENBERGER mają jeden rozmiar 1″.
Ogólnie klucze szwedzkie sa podstawowym narzędziem do montażu przewodów rurowych stalowych, z rur czarnych i ocynkowanych. Przy zakupie dla pracy ciągłej warto zdecydować sie na droższe ale wykonane z lepszej jakościowo stali klucze firm RIDGIG, czy ROTHENBERGER. Klucze firm krajowych nadają się głównie dla montażu dorywczego, lub lżejszej pracy w nowych instalacjach.
Klucze hakowe
Klucz hakowy swoja nazwę zawdzięcza elementowi roboczemu (szczęce zaciskowej) w postaci haka. Klucz hakowy jest kluczem samozaciskowym, jednoręcznym. Zbudowany jest na ogół z żeliwnego masywnego korpusu, w którym zamocowana jest trzpieniem szczęka prosta, druga szczęka, hakowa umocowana jest radełkowaną nakrętką regulacyjną. Rozwiązanie takie pozwala na okresową wymianę obu szczęk w przypadku ich naturalnego zużycia lub uszkodzenia. Warto wiedzieć, że wymiana taka możliwa jest tylko w dużych firmach narzędziowych, gdzie zamówimy praktycznie każdy element klucza.
Rys.1 Klucz hakowy prosty
Rys.2 Klucz hakowy skośny, do prac blisko ścian i rur trudnodostępnych
Rys3. Klucz hakowy kątowy do prac ciężkich
Fot.4 Klucz typu Rapidgrip ze szczęka wspomaganą sprężyną. Na Rynku znany jest też pod nazwą klucz szybkozaciskowy. Z uwagi na mniej znaną konstrukcje tego klucza dla dociekliwych poniżej rysunek rozstrzelony.
Rys.5 Kolejne ciekawe novum, klucz hakowy typu młotek, dostępny w rozmiarze 1 1/2″ , waga około 0,9 kg.
Rys.6 Klucz hakowy gładki ze szczekami równoległymi do przykręcania śrub lub armatury.
Rys.7 Klucz hakowy sześciokątny idealny do przykracania dużych śrub, syfonów wannowych żeliwnych, syfonów metalowych, itp. Wymiary w tabeli poniżej.
Klucze hakowe są dość ciężkie, dlatego na rynku możemy też zakupić niemal wszystkie opisywane powyżej modele z rękojeścią wykonaną ze stopu aluminium, waga spada wtedy prawie dwukrotnie.
Rys. 8 Klucz hakowy aluminiowy.
Rys. 9 Klucz hakowy typu STILLSON (VIRAX)
Specjalna konstrukcja wyposażona w wewnętrzną sprężynę, powoduje samozaciskowe mocowanie na rurze i pracę podobna do kluczy z grzechotką. Ramie i szczeka wykonana ze specjalnej utwardzonej stali.
Klucze łańcuchowe
To jedne z najmocniejszych kluczy rurowych wykorzystywanych przez monterów do pacy w ciężkich warunkach, przy małej dostępnej przestrzeni i starych, zapieczonych rurach. Klucz łańcuchowy opasuje rurę dookoła zapewniając bardzo silny docisk, szczególnie przy większych średnicach. Klucze łącuchowe ze względu na budowę mozna dalej dzieli na:
– jednostronne
– obustronne
oraz na klucze z wymiennymi szczękami i ze szczękami stałymi. Rękojeść może być wykonana z żeliwa lub stali kutej. Zakres pracy zależy od długości łańcucha i długości dźwigni i wynosi od 2-18″, czyli od 50-450mm.
Rys. Przykład klucza z wymienną szczęką ze stali.
Fot. Klucz łańcuchowy jednostronny
Fot. klucz łańcuchowy obustronny
Klucze taśmowe
Są wyjątkowo przydatne do montażu rur tworzywowych (rury PVC, HDPE, PP) jak piony i poziomy kanalizacyjne, instalacje wody deszczowej, itp. Pozwalają na bezpieczne zaciśnięcie sie na rurze bez jej powierzchniowego uszkodzenia, zapewniając pewny chwyt. Wykonane są z żeliwnej lub aluminiowej rękojeści z zamocowanym mocnym pasem z przędzy nylonowej. na rynku dostępne są klucze firm RIDGID, Rothenberger, Beta, itp.
Fot. Posługiwanie sie kluczem taśmowym przy obracaniu pionu kanalizacyjnego.