Drenaż opaskowy

Budowa

            Drenaż opaskowy, to system rur perforowanych umieszczonych wokół fundamentu budynku, służący do odprowadzania gromadzącej się przy fundamencie wilgoci.  W odróżnieniu do rur z drenażu rozsączającego, rury drenażu opaskowego produkowane są jako karbowane, giętkie, z otworami drenażowymi wykonanymi na całym obwodzie. Rozwiązanie takie pozwala na gromadzenie wód napływających ze wszystkich kierunków, a więc zarówno wód opadowych przesączających się przez glebę, jak i podnoszących okresowo swój poziom wód gruntowych.

            Rury drenarskie produkowane są z PVC, PP, PE-HD, lub z materiałów ceramicznych (zob. Tabela 1).

  

      1019.jpg    1021.jpg

Rury drenarskie z tworzyw sztucznych dostępne są dodatkowo w postaci gołej (bez osłony) jak też z dodatkową osłoną filtracyjną z włókna syntetycznego lub z włókna kokosowego (Fot. powyżej).  Rury z osłoną z włókna syntetycznego zaleca się stosować w gruntach drobnopiaszczystych, natomiast pokryte włóknem kokosowym w gruntach gliniastych i gruntach zawierających duże ilości torfu.

             Rury drenażowe produkowane są w dużym zakresie średnic. Nie wszystkie z nich mają zastosowanie na działkach budowlanych.  Do odwadniania domu wystarczą w praktyce rury średnicy 80-110 mm . Decydując się na konkretny rodzaj rur zwróćmy uwagę na sposób wykonania otworów drenażowych i ich powierzchnię. Im węższe i dłuższe otwory, tym drenaż mniej narażony jest na zamulenie. Duża powierzchnia otworów (w cm2/m rury) świadczy o wydajności drenażu.   

            Rury w najwyższych punktach drenażu, a także w miejscach połączeń dwóch lub więcej przewodów łączone są ze studzienkami kanalizacyjnymi.

   

  W większości przypadków firmy oferują gotowe studzienki drenażowe z przyłączami kielichowymi, o wysokości regulowanej: albo przez przycięcie trzonu, albo przez dostawienie dodatkowego segmentu (studzienki segmentowe). Studzienki drenażowe produkowane są z osadnikiem w części dennej zabezpieczającym instalację odwadniającą przed zamuleniem. W przypadku samodzielnego wykonywania przyłączy (kielichy typu „in situ”) bezpośrednio na placu budowy, należy przewidzieć minimum 30-50 cm wolnej części osadnikowej w studzience. 

            Rury drenażowe sprzedawane są w zwojach o długości od 50-250 m.  Łączenie ze sobą dwóch bosych końców przewodów lub zamontowanie trójnika na rurach, możliwe jest przy użyciu specjalnych złączy zatrzaskowych (fot. obok), lub przez zastosowanie złączy kielichowych.

Zasady montażu

            Drenaż opaskowy należy montować mniej więcej w połowie wysokości ławy fundamentowej (Rys. u dołu). Zbyt wysoki montaż drenażu powoduje gromadzenie się części wody bezpośrednio przy izolacji ściany zewnętrznej i przy najmniejszych uszkodzeniach tej izolacji, staje się przyczyną zawilgacania ścian piwnicy, lub w skrajnych przypadkach – jej zalania.

1014.jpg

            Rurę drenażową na całej długości należy obsypać żwirem płukanym o ziarnistości max 32 mm, przy czym warstwa żwiru powinna wynosić:

–         min. 15 cm pod rurą drenażową i z boku rury

–         min. 30-50 cm nad rurą drenażową

Rurę od góry należy dodatkowo zabezpieczyć tzw. geowłókniną, tj. specjalną syntetyczną tkaniną przepuszczalną dla wody, ale stanowiącą szczelną barierę dla piasku i mułu. Geowłóknina chroni drenaż przed zamuleniem i przenikaniem w jego pobliże korzeni roślin.  Układamy ją powyżej warstwy żwiru wywijając na izolację ściany zewnętrznej. Jeśli zamulenie drenażu grozi również od spodu, geowłókninę układa się bezpośrednio na dnie wykopu na uprzednio przygotowanej warstwie piasku i po wykonaniu wszystkich warstw, zawija górną część w kierunku izolacji budynku.

Przy piwnicach głęboko położonych, narażonych na duże parcie ze strony wody gruntowej (np. budynki położone na stokach), częstym rozwiązaniem jest zastosowanie na ścianie piwnicy dodatkowej płyty ochronnej o dużej odporności na ściskanie. Płyta taka pełni często także funkcje ciepłochronne. W systemach drenażowych stosujmy od razu płyty z gotową warstwą geowłókniny.

W budynkach dużych, o powierzchni w planie przekraczającej 200 m2 należy wykonać dodatkowe odwodnienie podłogi w piwnicy przez tzw. drenaż powierzchniowy ułożony pod budynkiem. W tym wypadku, jeszcze przed wykonaniem podłoża betonowego, pomiędzy fundamentami budynku układamy geowłókninę i wzdłuż fundamentów (podobnie jak na zewnątrz budynku), montujemy rury drenarskie zasypując je żwirem do poziomu podłoża. W samych ławach fundamentowych,  w trakcie ich wylewania co kilka metrów wykonujemy otwory przelotowe, montując w zbrojeniu bose odcinki rur stalowych lub żeliwnych (może być twarde PVC). Przy takim rozwiązaniu, woda zbierająca się pod podłogą piwnicy będzie od razu odprowadzana na zewnątrz budynku, do rur drenażu opaskowego.

Drenaż opaskowy zaleca się układać ze spadkiem minimum 0,5% w kierunku studzienek,  aby umożliwić grawitacyjny spływ wody. Spadek prowadzimy od najwyżej położonego punktu drenażu w dwóch przeciwnych kierunkach (Rys. 6). W miejscach zmiany kierunku, jak też na długich odcinkach prostych, należy przewidzieć studzienki kontrolne, umożliwiające okresowy wgląd do instalacji, natomiast w najniższym punkcie drenażu – studzienkę zbiorczą.

Ilość studzienek kontrolnych zależy w dużej mierze od rodzaju rur drenarskich. Przy rurach elastycznych, wiele załamań budynku możemy pokonać przez wygięcie przewodu. Pamiętajmy jednak, że czyszczenie drenażu jest wtedy utrudnione.

Odprowadzanie wody z drenażu

            Sposób usunięcia wody z drenażu poza granicę działki  powinien być tak rozwiązany, aby nie istniało zagrożenie  powtórnego jej napływu. Teoretycznie możliwe są tutaj co najmniej trzy rozwiązania:

            1° Połączenie drenażu z kanalizacją deszczową w ulicy (Rys.6); warunkiem jest odpowiednio głębokie usytuowanie kanału burzowego tak, aby nie zachodziło niebezpieczeństwo wtórnego zanieczyszczania instalacji drenażowej wodą z kanału;

1022.gif

            2° Odprowadzenie wody z drenażu do rowu melioracyjnego lub rzeki; rozwiązanie powyższe możliwe jest dla budynków położonych na wzniesieniach, wymaga często zastosowania dodatkowych studzienek kontrolnych;

            3° Odprowadzenie wody z drenażu do studzienki chłonnej; w tym konkretnym przypadku woda z drenażu, poprzez studnię chłonną odprowadzana jest do przepuszczalnych warstw gleby. Studni takiej nie wolno wykorzystywać do jednoczesnego rozsączania ścieków sanitarnych; rozwiązanie możliwe tylko dla budynków położonych na gruntach nieprzepuszczalnych, pod którymi znajdują się warstwy piaszczyste.

            Przy budynkach niekorzystnie położonych, w zagłębieniach terenu bez możliwości zbudowania studni chłonnej (brak warstw przepuszczalnych), alternatywnym rozwiązaniem może być umieszczenie w studni zbiorczej pompy z wyłącznikiem pływakowym i ciśnieniowe odprowadzanie wód drenażowych na bezpieczną odległość od budynku. Takie rozwiązanie może okazać się najlepsze dla działek nadrzecznych zagrożonych wysokim poziomem wód gruntowych.

Odbiór instalacji drenażowej

            Sprawdzenie poprawności działania instalacji drenażowej należy przeprowadzić jeszcze przed zasypaniem wykopu ziemią. W tym celu w najwyższym punkcie drenażu umieszczamy wąż ogrodowy i wlewamy wodę obserwując jej spływ w poszczególnych ciągach rur. Przy prawidłowym ułożeniu, w krótkim czasie woda powinna się pojawić w najniższym punkcie drenażu, w studzience zbiorczej.

Konserwacja drenażu

            Nawet prawidłowo ułożony drenaż w czasie eksploatacji może ulegać stopniowemu zamuleniu. Przynajmniej raz do roku powinniśmy więc sprawdzić studzienki kontrolne wybierając z dna nagromadzony w nich piasek i muł. Raz na dwa, trzy  lata zaleca się też przepłukanie drenażu wodą pod ciśnieniem.

            Jeśli ujście drenażu znajduje się powyżej poziomu gruntu, np. do rowu melioracyjnego, należy dbać o to aby rura nie zarosła korzeniami i chwastami.

Tabela 1 Przegląd systemów drenażowych.

Wyszczególnienie
Opis
Nazwa producenta, nazwa systemu
WAVIN Sp. z o.o., Drenaż opaskowy
Materiał rur
PVC, PVC z filtrem z włókna syntetycznego lub kokosowego
Wymiary rur
50mm, 65mm, 80mm, 113mm, 145mm, 180mm w zwojach o dług. 50-250m
Wymiary otworów drenażowych
0,8x5mm; 1,5x5mm; 2,5x5mm; powierzchnia otworów (cm2/m rury) – 13,7-50,0
Elementy dodatkowe
Trójniki równoprzelotowe i redukcyjne, redukcje, zaślepki, kolana, mufy z PVC; studzienki rewizyjne i zbiorcze z wbudowanym osadnikiem, średnica 315 mm, wys. 1350, 1750, 2000mm lub inna na zam.
Nazwa producenta, nazwa systemu
ACO opti-drän
Materiał rur
PVC w kolorze pomarańczowym w odcinkach po 2,5 m z mufą do łączenia, PVC z oplotem z włókna kokosowego lub polipropylenowo-kokosowego
Wymiary rur
100, 125, 160, 200 mm
Wymiary otworów drenażowych
12 rzędów otworów wlotowych o pow. 80 cm2/m rury
Elementy dodatkowe
Mufy, redukcje, trójniki, zaślepki; studzienki 315 mm segmentowe opti-control z trzema wbudowanymi przyłączami f200 oraz aco-master z trzema przyłączami f100; geowłóknina opti-roll, płyty filtracyjne opti-pordrän
Nazwa producenta, nazwa systemu
POLYPIPE-POLAND Systemy drenarskie
Materiał rur
Rury dwuścienne karbowane perforowane z PP w kolorze czarnym, ścianka wewnętrzna gładka, otwory na całości obwodu, na 2/3 obwodu lub na połowie obwodu 
Wymiary rur
śr. zewn./śr. wewn. 119/100; 180/150; 235/200; 265/225; 348/300; 468/400; długość 6 m łączone za pomocą łączników oporowych z uszczelką
Wymiary otworów drenażowych
42-120 cm2/m rury, liczba szczelin na obwodzie – 4 (f119-235), 8 (f265), 10 (pozostałe)
Elementy dodatkowe
Kolanka 30, 45, 90°, trójniki 45 i90°łączniki redukcyjne i przejściowe na inne materiały, zaślepki; studzienki osadnikowe i drenażowe z PP w kolorze czarnym drenażowe o średnicy wewn. 400, 450, 500, 600, 750, 1050 mm.
Nazwa producenta, nazwa systemu
AROT POLSKA Sp. z o.o. , systemy drenarskie
Materiał rur
PE-HD
Wymiary rur
60, 75, 110, 160, 232, 297, 357 o długości 6 m lub w zwoju 50, 100 lub 250m
Wymiary otworów drenażowych
1,1×19,4 mm; 1,6×22,6 mm; 1,75×32,6mm; powierzchnia otworów od 30-110 cm2/m rury
Elementy dodatkowe
Mufy, trójniki, redukcje, zaślepki, kolana 45 i 90° z PE-HD; geowłóknina GEOTESS PP150, K1/300, K1/400 o szer. 2m, dług. 50 m i grub. Odpowiednio 2,1 mm, 3,7 mm, 4,1 mm; studzienki rewizyjne z PE-HD śred. 200, 400, 600 mm (wys. na zamówienie) ilość podł. przew. od 2-4
Nazwa producenta, nazwa systemu
PIPELIFE POLSKA sp. z o.o. systemy drenarskie
Materiał rur
PVC, PVC z oplotem z włókna kokosowego lub polipropylenowego, PP Pragma,
Wymiary rur
50-200mm (PVC, również z oplotem), 110-630mm (Pragma); dług.: 6m-Pragma; 50-250 m zwoje, rury PVC
Wymiary otworów drenażowych
Otwory o szer. 0,8; 1,2 mm (rury PVC 50-100 mm); 1,2 (PVC 125-200 mm); 1,5-2mm (110-250 mm Pragma), 2-2,5 mm (300-630 mm Pragma); pow. otworów 13,8-29,2 – PVC, 26-120 cm2/m rury (Pragma)
Elementy dodatkowe
Mufy, zaślepki, kolana 45 i 90 z PVC, studzienki drenarskie