Obieg wody w przyrodzie, powstawanie chmur

Mały i duży obieg wody

Krążenie wody w przyrodzie jest procesem stałym, a ilość wody biorąca w niej udział może wykazywać roczne wahania w zależności na przykład od ilości energii słonecznej docierającej do Ziemi. Ilość wody uczestnicząca obecnie w obiegu jest prawdopodobnie stała.

W cyklu hydrologicznym wyróżnia się obieg duży i mały. Pierwszy to parowanie wody z powierzchni oceanów, przemieszczanie się pary wodnej wraz z masami powietrza nad kontynenty, gdzie ulega kondensacji i w postaci opadów atmosferycznych opada na ich powierzchnię. Z kontynentów woda częściowo paruje, a częściowo odpływa ciekami do oceanów. Mały obieg obejmuje parowanie i opad w obrębie oceanów i parowanie, opad, wsiąkanie i odpływ w obrębie kontynentów. Jest on częścią obiegu dużego. woda3.jpg

W obiegu dużym cząstki wody krążą poprzez oceany i kontynenty, przechodząc kolejno przez wszystkie ogniwa cyklu lub przynajmniej przez ich większość. Mały obieg odbywa się miedzy dwoma sąsiednimi ogniwami, na przykład: ocean – atmosfera – ocean albo atmosfera – powierzchnia lądu – atmosfera.
POWSTAWANIE CHMUR

Chmura jest widzialnym zbiorem zawieszonych w atmosferze kropelek wody lub kryształków lodu, albo jednych i drugich, będących produktem kondensacji pary wodnej zawartej w powietrzu. 

Zawartość wody w chmurze zależy od temperatury i waha się w granicach od 0,2 do 5 g w 1 m³. Chmury tworzą się głównie na skutek adiabatycznego ochładzania się powietrza podczas wznoszenia się go ku górze. Gdy temperatura powietrza wznoszącego się ku górze przekroczy punkt rosy, a zawiera ono jądra kondensacji, para wodna skrapla się i powstają chmury.

Wznoszące prądy powietrza, powodujące jego oziębianie się adiabatycznie i prowadzące do tworzenia się chmur, powstają przeważnie z takich przyczyn jak: – ogrzewanie się powietrza skutkiem wypromieniowania energii cieplnej z powierzchni Ziemi nagrzanej wcześniej przez promienie słoneczne. Zjawisko to występuje podczas silnego nasłonecznienia. Wówczas strugi ogrzanego powietrza wznoszą się do góry, oziębiają się na drodze adiabatycznego rozprężania i w wyniku kondensacji powstają grube chmury kłębiaste o dużej rozciągłości pionowej.

– wtargnięcie masy chłodnego powietrza, wypychającej ciepłe powietrze w górę, powoduje powstawanie silnie rozbudowanych pionowo chmur kłębiastych. Chmury kłębiaste powstają również podczas napływu chłodnego wilgotnego powietrza nad ciepłe podłoże. – łagodne wślizgiwanie się ciepłego powietrza po pochyłej powierzchni powietrza chłodnego, wskutek czego tworzą się rozległe ławice chmur warstwowych pokrywających całe niebo. 

CHMURY PIĘTRA WYSOKIEGO

Do chmur piętra wysokiego zaliczmy następujące chmury:

– Ciruss (pierzaste)

– Cirrostratus (warstwowo – pierzaste)

– Cirrocumulus (kłębiasto – pierzaste)

Wyżej wymienione chmury prawie wyłącznie zbudowane są z kryształków lodów. Występują w najwyższej a zarazem najchłodniejszej części troposfery. Chmury te charakteryzują się białawym zabarwieniem i dużą przezroczystością. Niekiedy jednak potrafią całkowicie przysłaniać Słońce lub Księżyc. Chmury te nie dają opadów, jednak te trzy rodzaje chmur wykazują między sobą pewne różnice.

Cirrus (Ci) – mają kształt oddzielnych , białych delikatnych włókien, ławic bądź pasm. Charakteryzują się włóknistym wyglądem albo jedwabistym połyskiem, lub jednym i drugim.

CHMURY PIĘTRA WYSOKIEGO

Cirrocumulus (Cc) – występują w formie ławic, płatów lub warstw chmur bez cieni, złożonych z bardzo małych elementów w kształcie ziaren, zmarszczek, soczewek. Często wyglądem przypominają sieć lub plaster miodu.

CHMURY PIĘTRA WYSOKIEGO 

Cirrostratus (Cs) – wyglądają jak delikatna, często włóknista zasłona, białą o odcieniu mlecznym, pokrywająca niebo całkowicie lub częściowo. Często obserwuje się w nich zjawisko halo.

  CHMURY PIĘTRA WYSOKIEGO

CHMURY PIĘTRA ŚREDNIEGO

Do chmur piętra średniego zaliczamy następujące chmury:

– Altocumulus – średnie kłębiaste

– Altostratus – średnie warstwowe

– Nimbostratus – warstwowe deszczowe

Altocumulus (Ac) – biała lub szara, albo częściowo biała, częściowo szara ławica lub warstwa chmur. Najczęściej występuje w postaci płatów, zaokrąglonych brył, walców oddzielonych od siebie i uporządkowanych regularnie, szeregami. Na cienkich częściach Altocumulusa można zaobserwować zjawiska iryzacji. Na ogół chmury te zbudowane są prawie wyłącznie z kropelek wody. Przy bardzo niskich temperaturach mogą powstawać w nich kryształki lodu. Chmury te nie dają opadów.

 

Altostratus (As) – szara lub niebieskawa warstwa chmur w formie zasłony lub płata, prążkowana, włóknista lub jednolita. Pokrywa niebo całkowicie lub częściowo. Zbudowane są z kropelek wody i kryształków lodu. Typowe chmury mieszane. Opady z tych chmur są bardzo słabe, a w ciepłej porze roku często wyparowują przed dotarciem do powierzchni Ziemi. W ziemie z Altostratusa pada często drobny śnieg. Chmura ta często przenika do piętra wysokiego.

Zródło: meteonew.free.fr

Nimbostratus (Ns) – jednostajna, szara warstwa chmur, często ciemna, o rozmytej podstawie. Są to chmury o znacznej grubości, gęste, całkowicie zasłaniające Słońce lub Księżyc. Zbudowane są z kropelek wody i kryształków lodu lub mieszaniny ciekłych i stałych cząstek. Chmury te dają ciągły deszcz bądź śnieg. Nimbostratus czasem przenika do pozostałych pięter

Do chmur piętra niskiego zaliczamy 

– Stratocumulus – kłębiasto – warstwowe

– Stratus – niskie warstwowe

– Cumulus – kłębiaste

– Cumulonimbus – kłębiaste deszczowe

Stratocumulus (Sc) – szare albo białawe płaty lub warstwy chmur z wyraźnie widocznymi ciemnymi częściami. Złożone z zaokrąglonych brył, walców, podobnie jak Altocumulus, tylko większych. Człony chmur ułożone są w większości regularnie. Zbudowane są zwykle drobnych kropelek wody. Opad dają bardzo rzadko. Czasami pada z nich słaba mżawka, a

przy niskich temperaturach bardzo drobny śnieg.

Zródło: archive.globe.gov

Stratus (St) – chmury te występują najbliżej powierzchni Ziemi, na równinach podstawa ich może znajdować się w odległości kilkudziesięciu metrów. Wyglądają jak jednorodna szara warstwa, podobna do mgły. Składają się z kropel wody, a przy niskich temperaturach z cząsteczek ludu i śniegu. Mogą dawać opady mżawki lub opady śniegu o małym natężeniu.

Zródło: www.uwsp.edu

Cumulus (Cu) – oddzielne, zwykle gęste chmury o wyraźnie zaznaczonych konturach, rozwijające się w kierunku pionowym w kształcie pagórków, kopuł lub wież. Oświetlona promieniami słonecznymi górna część Cumulusa jest zwykle lśniąco – biała, a podstawa stosunkowo ciemna i prawie pozioma. Zbudowane są głównie z kropelek wody, a przy niskich temperaturach z kryształków lodu. Przy silnym rozwoju pionowym mogą dać opad. Górne partie Cumulusa przenikają do wyższych partii.

Zródło: www.reputable.com

Cumulonimbus (Cb) – potężne, gęste, kłębiaste chmury rozwinięte pionowo w kształcie gór lub wielkich wież. Część wierzchołka chmury przybiera często charakterystyczny kształt kowadła lub pióropusza. Cumulonimbus różni się od Cumulusa bardzo silną rozbudową pionową i zwartym kształtem bryły. W dolnej części chmury występują kropelki wody, a w górnej kryształki lodu. Chmury te dają silne przelotne opady deszczu, śniegu lub gradu i zjawiska burzowe.

 

Zródło: apollo.lsc.vsc.edu

Wykorzystane źródła: Cz. Radomski – Agrometeorologia.