Sprzęt ochrony słuchu

Dopuszczalny poziom hałasu

Wartość graniczna
Podobnie jak w innych zagrożeniach, dla hałasu istnieje wartość graniczna, po przekroczeniu której hałas zaczyna być szkodliwy. Granica ta została ustalona na 85 dB. Jest to dopuszczalna dawka hałasu dla normalnego, 8-godzinnego dnia pracy. W przypadku codziennego przebywania w środowiskach, w których natężenie dźwięku przekracza ww. wartość, ochrona słuchu staje się koniecznością.
Kolejnym stawianym wymaganiem jest to, by maksymalna suma natężeń dźwięku nie przekraczała 115 dB (z wyjątkiem dźwięków tzw. impulsowych). Poza tym obowiązuje reguła, że dźwięk krótkotrwały, czyli impulsowy, nie może przekroczyć 140 dB.
Podstawowa zasada polega na tym, że osoba przebywająca w środowisku, w którym hałas przekracza którąś z powyższych wartości granicznych, jest narażona na szkodliwą dawkę hałasu i wówczas musi stosować środki ochrony słuchu.
Należy pamiętać, że dopuszczalne przez 8 godzin dziennie 85 dB przy wzroście do np. 88 dB – dopuszcza już tylko 4 godziny dziennie, a przy hałasie o natężeniu 100 dB wolno nam przebywać tylko 10 minut bez ryzyka uszkodzenia słuchu.

Wybrane przykłady hałasu przekraczającego 85 dB: lotniska, silniki odrzutowe, miejsce pracy silników kopalnie wiertła pneumatyczne maszyny stosowane w leśnictwie ładowarki przemysł betonowy przemysł odzieżowy i włókienniczy kuźnie roboty drogowe maszynownie okrętowe młoty pneumatyczne traktory prasy (np. do blach) ogólny hałas hal fabrycznych i warsztatów narzędzia ręczne elektryczne 

Ochronniki słuchu są najprostszym i najszybszym sposobem ochrony narządu słuchu przed skutkami oddziaływania hałasu. Zgodnie z Rozporządzeniem M P i P S z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 129, poz. 844) pracodawca ma obowiązek „zapewnić ochronę pracowników przed zagrożeniami związanymi z narażeniem na hałas”. Pracodawca ma obowiązek w pierwszej kolejności zastosować odpowiednie środki techniczne (np. wyciszyć hałaśliwe maszyny, wykonać odpowiednią adaptację hali, zastosować ekrany) i organizacyjne (np. skrócić czas pracy na hałaśliwych stanowiskach pracy), a po ich wyczerpaniu, gdy w dalszym ciągu stwierdza się przekroczenie dopuszczalnych wielkości hałasu, ma obowiązek „zaopatrzyć pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielkości charakteryzujących hałas i do cech indywidualnych pracowników oraz zapewnić ich stosowanie”.
Ochronniki słuchu dzieli się na:
• nauszniki przeciwhałasowe
• wkładki przeciwhałasowe.

Nauszniki przeciwhałasowe składają się z dwóch czasz tłumiących, które obejmują małżowiny uszne i przylegają do głowy miękkimi poduszkami uszczelniającymi wypełnionymi zwykle pianką ze sztucznego tworzywa lub cieczą. Czawkladki3.jpgsze tłumiące są zazwyczaj wypełnione materiałem pochłaniającym dźwięk. Nauszniki przeciwhałasowe mogą występować w trzech rozmiarach: małym, dużym i normalnym. Nauszniki przeciwhałasowe normalnego rozmiaru są przeznaczone do stosowania przez osoby o rozmiarach głów stanowiących większość populacji osób pracujących. Nauszniki przeciwhałasowe dużego lub małego rozmiaru są przeznaczone do stosowania przez osoby o szczególnych rozmiarach głów. Nauszniki przeciwhałasowe mogą być niezależne lub mocowane do hełmów ochronnych.

Fot. Nauszniki niezależne.

wkladki1.jpg

W przypadku nauszników niezależnych  czasze tłumiące są połączone sprężyną dociskową, wykonaną zazwyczaj z metalu lub tworzywa sztucznego, przeznaczoną do noszenia na szczycie głowy, lub z tyłu głowy lub pod brodą. Nauszniki uniwersalne mają sprężynę przystosowaną do noszenia we wszystkich trzech wymienionych pozycjach. Nauszniki ze sprężyną dociskowa przeznaczoną do noszenia tylko z tyłu głowy lub pod brodą, i których masa przekracza 150 g powinny być wyposażone dodatkowo w taśmę nośną, noszoną na szczycie głowy.
 

 

 Fot.2 Nauszniki mocowane do hełmu.

W przypadku nahełmowych nauszników przeciwhałasowych (patrz fot. 2) czasze tłumiące są mocowane za pomocą półsprężyn do przemysłowych hełmów ochronnych.

 
Niezależne i nahełmowe nauszniki przeciwhałasowe mogą być wyposażone w układy elektroniczne. Nauszniki z układami elektronicznymi dzieli się na trzy grupy: z aktywną redukcją hałasu, z regulowanym tłumieniem oraz z łącznością bezprzewodową i bezprzewodową. Układ elektroniczny do aktywnej redukcji hałasu umożliwia podwyższenie skuteczności ochronnika w zakresie niskich i średnich częstotliwości (od 50 Hz do 500 Hz), o średnio kilkanaście dB w stosunku do skuteczności przeciętnych klasycznych nauszników przeciwhałasowych. Zadaniem układu elektronicznego nauszników z regulowanym tłumieniem jest wzmacnianie dźwięków o niskich poziomach, co w efekcie prowadzi do uzyskania charakterystyki tłumienia dźwięku rosnącej wraz ze wzrostem poziomu dźwięku w otoczeniu. Tak ukształtowana charakterystyka nausznika przeciwhałasowego poprawia zrozumiałość mowy i percepcję dźwiękowych sygnałów ostrzegawczych. Optymalnymi warunkami akustycznymi stosowania nauszników z regulowanym tłumieniem są hałasy o dużej dynamice poziomu ciśnienia akustycznego. W takich warunkach użytkownik ochronnika słuchu będzie dobrze odbierał wszelkie informacje akustyczne w okresach „cichych” i jednocześnie jego narząd słuchu będzie dobrze zabezpieczony przed skutkami oddziaływania hałasu o wysokich poziomach. Nauszniki przeciwhałasowe wyposażone w układy elektroniczne do łączności są stosowane w środowisku pracy przez pracowników, którzy poza ochroną narządu słuchu przed hałasem musza mieć zapewniona komunikację słowną. Specyficznym rozwiązaniem nauszników przeciwhałasowych z łącznością są nauszniki z radiem.

Wkładki przeciwhałasowe (patrz fot. 3) są to ochronniki słuchu noszone w zewnętrznym kanale słuchowym lub w małżowinie usznej. Są one przeznaczone do szczelnego zamknięcia kanału słuchowego. Wkładki dzielimy na jednorazowego użytku i wielokrotnego użytku. Wkładki mogą być dostarczane z łączącym je sznureczkiem lub sprężyną dociskową. Wkładki przeciwhałasowe mogą być kształtowane przez producenta, kształtowane przez użytkownika lub formowane indywidualnie dla każdego użytkownika, z uwzględnieniem specyfiki budowy jego przewodu słuchowego. Rozmiar wkładek powinien być starannie dobrany dla każdego użytkownika. Źle dobrane wkładki mogą powodować uczucie niewygody, swędzenia i podrażnienie przewodu słuchowego. Stosowanie wkładek przeciwhałasowych powinno być poprzedzone badaniem laryngologicznym i stwierdzeniem przez laryngologa braku przeciwwskazań do noszenia wkładek.

wkladki2.jpg
Fot 3. Wkładki przeciwhałasowe

Wkładki przeciwhałasowe kształtowane przez producenta są zazwyczaj wykonane z materiałów miękkich: np. waty mineralnej, silikonu, gumy, tworzyw sztucznych. Wkładki przeciwhałasowe kształtowane przez użytkownika są wykonane z materiałów ściśliwych, np. pianki poliuretanowej. Użytkownik kształtuje wkładki przed włożeniem ich do zewnętrznego przewodu słuchowego. Po umieszczeniu wkładek w przewodach słuchowych ulegają one rozszerzeniu, wypełniając je szczelnie.

Wkładki przeciwhałasowe formowane indywidualnie dla użytkownika są zazwyczaj wykonane z tworzyw sztucznych w taki sposób, aby ich kształty odpowiadały kształtom zewnętrznych przewodów słuchowych użytkownika.

Wkładki przeciwhałasowe ze sprężyną dociskową są to wkładki wielokrotnego użytku. Sprężyna dociskowa ma za zadanie utrzymywać wkładki wewnątrz lub u wejścia przewodu słuchowego. Sprężyna dociskowa może być noszona na szczycie głowy, pod brodą lub z tyłu głowy.

W ostatnim okresie pojawiły się na rynku europejskim wkładki przeciwhałasowe z układami elektronicznymi. Istota ich działania jest taka sama jak w przypadku nauszników przeciwhałasowych wyposażonych w analogiczne układy elektroniczne .Aby ochronniki słuchu spełniały swoje zadanie muszą być prawidłowo stosowane przez cały czas narażenia pracownika na hałas. Nawet niewielkie przerwy w noszeniu ochronników słuchu istotnie zmniejszają skuteczność ochrony. Przez skuteczność ochrony rozumie się, zgodnie z definicją podaną w normie PN-EN 458 [7], obniżenie poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do ośmiogodzinnego dnia pracy, przy uwzględnieniu czasu, w którym ochronnik słuchu był stosowany.